تحقیق تاریخچه حقوق بشر در اسلام 21ص

تحقیق تاریخچه حقوق بشر در اسلام 21ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 16 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏تاریخچه حقوق بشر در اسلام
‏هنگامی که مفاهیم حقوق بشر را در بستر تعالیم اسلام مورد بررسی قرارد می دهیم قبل از هر نوع پیشداوری باید نکاتی را به عنوان پیش فرض در زمینه تبیین مبانی و مفاهیم حقوقی مد نظر قرارداد زیرا که بی توجهی و یا بی اطلاعی از این پیش فرضها و مرز بندیها در بسیاری از موارد موجب گمراهی وانحراف از تعالیم واقعی اسلام می گردد . اینک به برخی از این اصول و پیش فرضها به منظور روشنتر شدن موضوع بحث اشاره می شود .
‏1 ـ مبانی فلسفی و عقیدتی بسیاری از اصولی که بنام حقوق بشر مطرح می گردد و حتی مفاهیم برخی از این اصول از دیدگاه اسلام با آنچه که در تفکر غربی تحت همین عناوین ارائه می شود متفاوت و احیانا\" فاقد مشترکات اصولی است 1 .
‏2 ـ برای کسانی که حتی مختصر اطلاعاتی از اسلام و تاریخ آن دارند روشن است که بحث حقوق بشر از دیدگاه اسلام صرفا\" یک بحث انفعالی و تطبیقی نیست و ما امروز از آن جهت به این بحث کشانده نشده ایم که در برابر اندیشه های حقوقی وسیاسی غرب تفکر مشابهی را به نام اسلام مطرح نمائیم و یا صرفا\" در مقایسه دو دیدگاه خود را از عقب ماندگی تبرئه نمائیم .
‏اصولی چون کرامت انسان وآزادی و مساوات و برخورداری از امنیت و دفاع مشروع و تامین اجتماعی و تعلیم و تربیت ونفی اکراه و اجبار و حمایت از حقوق زن و کودک و محرومات جامعه و احترام به مالکیت و دیگر مفاهیم حقوق طبیعی و فطری و قراردادی انسان , از مفاهیم و مقوله های حقوقی و سیاسی آشنا در فقه و تاریخ اسلام می باشد ‏.
‏وقتی مباحث عمده عدالت اجتماعی و مفاهیم و ارکان تحقق امت از دیدگاه اسلامی مطرح می شود خود به خود این اصول ومفاهیم که امروز به حقوق بشر شهرت یافته مورد بحث قرار می گیرد .
‏بدون تردید با مراجعه به نصوص اسلامی و تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی جوامع اسلامی در طول پانزده قرن می توان به وضوح به این حقیقت پی برد و وجود یک تصور و اندیشه مشخص اسلامی در زمینه مسائل حقوق بشر را دریافت و به این حقیقت پی برد که مسائل حقوق بشر چه در تئوری و چه در عمل همواره در تاریخ اسلام مطرح و مورد توجه بوده است 1 .
‏3 ـ اندیشه حقوق بشر در اسلام برمبنای تفکر توحیدی است نه اومانیسم , آنگونه که در تفکر غرب دیده می شود . براساس تفکر فلسفی اسلام , انسان یک موجود خود آفریده و یا مخلوق فعل و انفعالات کور و کر طبیعت و بطور کلی یک موجود مستقل نیست . اسنان مخلوق خداوند علیم و حکیم و تابع قوانین کلی آفرینش واراده تکوینی خداوند است که در عمل نیز باید از اراده تشریعی خدا پیروی نماید ولی در عین حال , در اندیشه اسلامی , بشر در عمل آزاد است و اجبار در عمل چه از ناحیه خداوند و چه از طرف دیگر انسانها نفی شده است و همین پیچیدگی فلسفی است که جبر تکوینی را با اختیار علیم از یک سو و تکلیف الهی و تکامل انسان را از سوی دیگر در صحنه زندگی فردی و اجتماعی انسان گرد آورده است و موجب گردیده که بحث حقوق بشر از پیچیدگی خاصی برخوردار گردد و مرزبندی بخشهای فلسفی و حقوقی و سیاسی آن دشوار تلقی شود 1 .
‏3 ـ مکرر ـ مفهوم اختیار آزادی انسان در تفکر اسلامی مطلق العنان بودن بشر نیست . انسان می تواند در برابر سنن آفرینش و قانونمندی حاکم بر جهان مقاومت کند و در زندگی فردی و اجتماعی از قوانین الهی سرپیچی نماید . انسان در انتخاب این دو راه که در منطق اسلام به ضلالت تعبیر شده هیچگونه مانع و رادعی از نظر تکوینی ندارد ولی آنچه که در این وادی آزادی انسان را محدود می کند احساس مسئولیت و تکلیف است که اگر بتوان در حدود آن مناقشه نمود در اصل آن نمی توان خدشه ای وارد کرد .
‏در تفکر اسلامی انسان آزاد ولی مسئول شناخته شده است و میزان مسئولیت انسان است که حدود آزادی او را تعیین و مشخص می کند 2 .
‏4 ـ اعتبارحقوق بشر والزام آور بودن آ، در تصور ما بدان خاطر است که حقوق بشر جزئی از مکتب اسلام وقوانین الهی است و ایمان به این مکتب است که به حقوق بشر اعتبار می بخشد و آن را الزام آور می کند . بهمین دلیل است که در تفکر دینی , حقوق بشر از عمق و الزام و ضمانت اجرای بیشتری برخوردار می گردد .
‏5 ـ همه آنچه که تحت عنوان حقوق بشر در اسلام مطرح می شود از احکام تاسیسی اسلام نیست , بلکه بخشی از این مفاهیم جزء احکام امضائی اسلام است که به دلیل منطقی ومتناسب بودن با فطرت انسان مورد تایید قرار گرفته و از دیدگاه اسلام به عنوان حقوق الزامی بشر شناخته شده است 1.
‏6 ـ براساس دو اصل فقهی \" اباحه \" 2 و \" برائت \" اصولا انسان در هر نوع عملی که حکم صریحی در آن زمینه درنصوص اسلامی یافت نشود آزاد است و قلمرو این آزادی شامل صحنه های وسیعی از زندگی فردی و اجتماعی می گردد که در مقوله های مختلف حقوق بشر می تواند تاثیر مثبتی داشته باشد .
‏7 ـ در فقه اسلامی , احکام به دو دسته الزامی و غیر الزامی تقسیم می شود که دستورات الزامی شامل واجبات ( بایدها ) و محرمات ( نبایدها ) می گردد.
‏احکام غیرالهی که درسه نوع مستحبات و مکروهات و مباحات مطرح می شود و در حقیقت قلمرو آزاد زندگی بشر می باشد و انسان می تواند براساس این تقسیم بندی در خارج از قلمرو احکام الزامی ( واجبات و محرمات ) در انتخاب راه و شیوه زندگی آزاد باشد و در این قلمرو وسیع اباحه به قانون گذاری در زمینه های مخلتف زندگی از آن جمله حقوق بشر بپردازد و این قوانین را براساس اصل احترام به قراردادها به صورت قراردادی برخود و دیگران الزام آور سازد .
‏در سلام توصیه شده است که دراین قلمرو آزاد زندگی بشر که بسی فراختر از بخش مربوط به احکام الزامی است از محدود ساختن خود و حتی از تکلیف در بدست آوردن حکم الزامی شرعی خودداری نماید .
‏علی علیه السلام در این زمینه می فرماید : \" ان الله .... و سکت عن اشیاء ولم یدعها نسیانا\" فلاتتکلفوها \" .
‏8 ـ یکی از منابع و ادله فقهی عقل است , عقل به مفهوم نظری و هم به معنی عملی کاربردی وسیع در استنباط احکام اسلامی دارد . این خود دلیل واضحی برکرامت و قداست و احترام انسان دردیدگاه اسلامی است که خداوند به انسان اجازه داده است که از این حق الهی بهره مند گردد و دست به قانونگذار بزند \" .
‏9 ـ اسلام این حق و امتیاز بزرگ را برای بشر قائل است که اصولا قبول دین و تسلیم به شریعت وقتی معتبر است که این امر براساس عقل و استدلال منطقی باشد و تبیین دین و شریعت برای انسان به مرحله قابل قبولی رسیده باشد . عقلایی بودن دین و مبانی و مفاهیم و تعالیم آن بالاترین حق و امتیاز و کرامتی است که اسلام ویژگی اعطای آن را به انسان دارد 2 .
‏10 ـ عنصر حقوقی و سیاسی \" مصلحت جامعه \" در تفکر اسلامی گرچه به تئوری احکام حکومتی دولت اعتبار و مشروعیت بخشیده و بدینوسیله در موازنه حقوق و آزادیهای فردی و اقتدارات دولت موجب افزایش اختیارات دولت گردیده است , ولی اگر دقت بیشتری در همین مساله اصولی مبذول شود روشن می گردد که احکام حکومتی خود ابزار قابل اطمینانی است که دولت می تواند با استفاده از آن نقطه نظرهای کور حقوق بشر را بپوشاند , از سوی دیگر باید توجه داشت که مشروعیت حکومت و دولت از دیدگاه اسلام با آراء آزاد مردم تامین می گردد . 3
‏تاریخچه حقوق بشر را در اسلام باید از دو بعد مورد مطالعه قرارداد : از بعد نظری در لابلای نصوص اسلامی و سپس از نقطه نظر تاریخی در لابلای تحولات سیاسی و اجتماعی جوامع اسلامی گذشته و کنونی .
‏تئوری حقوق بشر در اسلام
‏برای شناخت تاریخ تئوری حقوق بشر در اسلام ناگزیر باید آن را به دو بخش زیر تقسیم و هرکدام را بطور جداگانه مورد بررسی قرارداد :
‏الف ـ تاریخ تکوین حقوق بشر در اسلام
‏ب ـ تاریخ تدوین حقوق بشر در اسلام
‏در مورد بخش اول باید توجه داشت که تاریخ تکوین مجموعه حقوقی اسلام با نزول آیات قرآن و گفتار پیامبر و سیره عملی و تقریرهای آن حضرت ترسیم شده است . لذا در این بحث کافی است ما به بخشی از آیات و احادیث مربوطه اشاره نمائیم و آز آنجا که محققین شرکت کننده در سمینار در هر مورد که بحث خواهند کرد به نصوص اسلامی مربوطه اشاره خواهند نمود , لهذا ما دراین بحث نیازی به استقصای همه نصوص وارد شده را نداریم و تنها به برخی از آنها اکتفا می نمائیم :

 

تحقیق اسلام و حقوق بشر 31 ص

تحقیق اسلام و حقوق بشر 31 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏اسلام‏ ‏و‏ ‏حقوق‏ ‏بشر
‏علامیه‏ ‏جهانی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏دهم‏ ‏دسامبر‏ 1948‏م‏ ‏با‏ ‏چهل‏ ‏و‏ ‏هشت‏ ‏رأی‏ ‏موافق‏ ‏و‏ ‏هشت‏ ‏رأی‏ ‏ممتنع‏ ‏به‏ ‏تصویب‏ ‏رسید‏ (1) ‏از‏ ‏همان‏ ‏ابتدای‏ ‏شکل‏‌‏گیریِ‏ ‏مقدمات‏ ‏آن،‏ ‏مناقشات‏ ‏مهمی‏ ‏را‏ ‏برانگیخت‏ ‏و‏ ‏تفاوت‏‌‏های‏ ‏بنیادی‏ ‏فراوانی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏ارزش‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏فرهنگ‏‌‏های‏ ‏ملل‏ ‏آشکار‏ ‏ساخت‏. ‏این‏ ‏مناقشات‏ ‏و‏ ‏تفاوت‏‌‏ها،‏ ‏سرانجام‏ ‏در‏ ‏دو‏ ‏قلمروی‏ «‏بین‏‌‏تمدنی‏»‏ ‏و‏ «‏درون‏¬‏تمدنی‏»‏،‏ ‏و‏ ‏سه‏ ‏عرصة‏ «‏فلسفی‏»‏،‏ «‏تاریخی‏»‏ ‏و‏ «‏عملی‏»‏ ‏آرایش‏ ‏یافت‏.
‏یکی‏ ‏از‏ ‏پایدارترین‏ ‏مسائل‏ ‏این‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏باید‏ ‏بر‏ ‏چه‏ ‏مبنایی‏ ‏اعلام‏ ‏کرد‏. ‏تاریخچه‏ ‏اعلامیه‏ ‏مشخص‏ ‏می‏‌‏کند‏ ‏که‏ ‏مسائل‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏دوران‏ ‏و‏ ‏دیدگاه‏‌‏هایی‏ ‏که‏ ‏الهام‏‌‏بخش‏ ‏روایت‏ ‏نهایی‏ «‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏ ‏بودند،‏ ‏در‏ ‏اساس،‏ ‏به‏ ‏یک‏ ‏منظومة‏ ‏فلسفی‏ ‏غربی‏ ‏مربوط‏ ‏می‏‌‏شدند‏. ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏فلسفی‏ ‏و‏ ‏حقوقی‏ ‏غیر‏ ‌‏غربی‏ ‏ــ‏ ‏که‏ ‏شاید‏ ‏می‏‌‏توانستند‏ ‏خواسته‏‌‏های‏ ‏آرمانی‏ ‏متفاوت‏ ‏یا‏ ‏تکمیلی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏مطرح‏ ‏سازند‏ ‏ــ‏ ‏به‏ ‏ندرت‏ ‏در‏ ‏مذاکرات‏ ‏و‏ ‏مشورت‏‌‏ها‏ ‏مدنظر‏ ‏قرار‏ ‏گرفتند‏. ‏حتی‏ ‏آن‏ ‏بخش‏ ‏از‏ ‏اعضای‏ ‏کمیسیون‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏که‏ ‏نمایندگی‏ ‏کشورهای‏ ‏غیر‏ ‏غربی‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏عهده‏ ‏داشتند،‏ ‏در‏ ‏اغلب‏ ‏موارد،‏ ‏خود‏ ‏در‏ ‏غرب‏ ‏یا‏ ‏در‏ ‏مؤسساتی‏ ‏درس‏ ‏خوانده‏ ‏بودند‏ ‏که‏ ‏نمایندگان‏ ‏قدرت‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏در‏ ‏کشورشان‏ ‏بودند‏. ‏بنابراین‏ ‏اگرچه‏ ‏گهگاه‏ ‏به‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏غیر‏ ‏غربی‏ ‏مانند‏ ‏آیین‏ ‏کنفسیوس‏ ‏یا‏ ‏اسلام‏ ‏ارجاعاتی‏ ‏می‏‌‏شد،‏ ‏اما‏ ‏ارجاع‏ ‏به‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏بر‏ ‏نظرخواهی‏‌‏هایی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏تدوین‏ ‏نهایی‏ «‏اعلامیه‏ ‏جهانی‏»‏ ‏انجامیدند،‏ ‏سخت‏ ‏مسلط‏ ‏بود‏. (2)
2
‏بدین‏ ‏ترتیب،‏ ‏نخستین‏ ‏و‏ ‏مهم‏‌‏ترین‏ ‏مناقشات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏در‏ ‏باب‏ «‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏ ‏به‏ ‏حوزة‏ ‏فرهنگ‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏مربوط‏ ‏می‏‌‏شد؛‏ ‏اما‏ ‏همین‏ ‏منازعات،‏ ‏به‏ ‏تدریج‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏گسترش‏ ‏نشانه‏¬‏های‏ ‏فرهنگ‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏ ‏غربی،‏ ‏به‏ ‏درون‏ ‏دیگر‏ ‏نظام‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏زیست‏ ‏اجتماعی‏ ‏تسرّی‏ ‏و‏ ‏تعمیم‏ ‏یافت‏. ‏درست‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏اکنون‏ ‏شاهد‏ ‏مناقشات‏ ‏مهم‏ ‏فلسفی،‏ ‏تاریخی‏ ‏و‏ ‏عملی‏ «‏درون‏‌‏تمدنی‏»‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏اسلامی،‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏باب‏ ‏مواد‏ ‏مهم‏ ‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏هستیم‏. ‏در‏ ‏این‏ ‏مقاله،‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏اشاره‏ ‏به‏ ‏منازعات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏غرب،‏ ‏به‏ ‏تحلیل‏ ‏نشانه‏‌‏شناختی‏ ‏این‏ ‏وضعیت‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏اسلامی‏ ‏می‏‌‏پردازیم‏.
‏الف‏. ‏مبانی‏ ‏و‏ ‏مناقشات‏ ‏غربی
‏مناقشات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏غربی‏‌‏ها‏ ‏دربارة‏ ‏مبانی‏ ‏و‏ ‏مواد‏ ‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏می‏‌‏توان‏ ‏در‏ ‏چهار‏ ‏مقولة‏ ‏اساسی‏ ‏دسته‏‌‏بندی‏ ‏کرد‏: ‏مبنای‏ ‏الهی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر؛‏ ‏حقوق‏ ‏طبیعی؛‏ ‏حقوق‏ ‏وضعی؛‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏‌‏های‏ ‏مارکسیستی‏. ‏هر‏ ‏کدام‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏دیدگاه‏‌‏ها،‏ ‏تصویر‏ ‏و‏ ‏توصیه‏‌‏های‏ ‏خاصی‏ ‏درباره‏ ‏مواد‏ ‏اعلامیه‏ ‏داشتند‏.
‏1. ‏حقوق‏ ‏الهی‏: ‏در‏ ‏جریان‏ ‏نظرخواهی‏‌‏های‏ ‏کمیسیون‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏هنگامی‏ ‏تفاوت‏‌‏های‏ ‏فلسفی‏ ‏آشکار‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏مسئلة‏ ‏گنجاندن‏ ‏یا‏ ‏نگنجاندن‏ ‏استناد‏ ‏به‏ ‏خداوند‏ ‏یا‏ ‏طبیعت،‏ ‏به‏ ‏مثابه‏ ‏منشأ‏ ‏حقوق‏ ‏بیان‏‌‏شده‏ ‏در‏ «‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏،‏ ‏مطرح‏ ‏گشت‏. ‏هلندی‏‌‏ها‏ ‏به‏ ‏همراه‏ ‏چند‏ ‏کشور‏ ‏اروپایی‏ ‏و‏ ‏غیر‏ ‏اروپایی،‏ ‏در‏ ‏جریان‏ ‏سومین‏ ‏کمیتة‏ «‏کمیسیون‏»‏،‏ ‏سعی‏ ‏کردند‏ ‏پیش‏‌‏نویس‏ ‏اعلامیه‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏سمت‏ ‏استناد‏ ‏به‏ ‏خداوند‏ ‏بکشانند‏. ‏نمایندة‏ ‏هلند‏ ‏در‏ ‏سخنرانی‏ ‏مجمع‏ ‏عمومی‏ ‏گفت‏:
3
‏در‏ ‏اعلامیه‏ ‏به‏ ‏منشأ‏ ‏الهی‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏جاودانگی‏ ‏روح‏ ‏او‏ ‏اشاره‏ ‏نشده‏ ‏است‏. ‏در‏ ‏واقع،‏ ‏سرچشمة‏ ‏تمامی‏ ‏این‏ ‏حقوق،‏ ‏خود‏ ‏خدای‏ ‏متعال‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏مسئولیت‏ ‏بزرگی‏ ‏بر‏ ‏دوش‏ ‏کسانی‏ ‏گذاشته‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏حقوق‏ ‏را‏ ‏مطالبه‏ ‏کرده‏‌‏اند‏. ‏نادیده‏‌‏گرفتن‏ ‏این‏ ‏پیوند،‏ ‏در‏ ‏حکم‏ ‏جداکردن‏ ‏گیاه‏ ‏از‏ ‏ریشه‏‌‏های‏ ‏آن،‏ ‏یا‏ ‏ساختن‏ ‏خانه‏‌‏ای‏ ‏بدون‏ ‏پی‏ ‏است‏. (3)
‏هرچند‏ ‏این‏ ‏دیدگاه‏ ‏هرگز‏ ‏به‏ ‏تصویب‏ ‏نرسید؛‏ ‏اما‏ ‏قرائتی‏ ‏الهی‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏همچنان‏ ‏به‏ ‏مثابه‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏قرائت‏‌‏های‏ ‏مهم‏ ‏در‏ ‏ذاکرة‏ ‏تاریخی‏ ‏ملل‏ ‏متحد‏ ‏باقی‏ ‏ماند‏ ‏و‏ ‏امتداد‏ ‏پیدا‏ ‏کرد‏. ‏قرائت‏ ‏اسلامی‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏و‏ ‏چالش‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏چشم‏‌‏اندازهای‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏این‏ ‏برداشت‏ ‏در‏ ‏جهان‏ ‏اسلام،‏ ‏از‏ ‏جملة‏ ‏این‏ ‏دیدگاه‏‌‏هاست‏.
‏2. ‏حقوق‏ ‏طبیعی‏: ‏حقوق‏ ‏ذاتی‏ ‏شخص‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏مفاهیم‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏آن،‏ ‏زادة‏ ‏سنّت‏ «‏حقوق‏ ‏طبیعی‏»‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏گفته‏ ‏می‏‌‏شود‏ ‏مبنای‏ ‏مفروض‏ ‏و‏ ‏مسلط‏ ‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏بوده‏ ‏است‏. ‏این‏ ‏مفهوم‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏حاصل‏ ‏نظریه‏‌‏ای‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏گروهی‏ ‏از‏ ‏فیلسوفان‏ ‏سیاسی‏ ‏سده‏‌‏های‏ ‏هفدهم‏ ‏و‏ ‏هیجدهم،‏ ‏تحت‏ ‏عنوان‏ ‏مکتب‏ ‏قرارداد،‏ ‏تدوین‏ ‏کرده‏ ‏بودند‏. ‏ظاهراً‏ ‏مادة‏ ‏اول‏ ‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏جملة‏ ‏روسو‏ ‏گرفته‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏که‏ «‏انسان‏ ‏آزاد‏ ‏آفریده‏ ‏شده‏ ‏است؛‏ ‏اما‏ ‏همه‏ ‏جا‏ ‏در‏ ‏بردگی‏ ‏به‏ ‏سر‏ ‏می‏‌‏برد‏»‏ (4). ‏روسو‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏آزادی‏ ‏طبیعی‏ ‏انسان‏ ‏با‏ ‏اغلب‏ ‏نظریه‏‌‏پردازان‏ ‏مکتب‏ ‏حقوق‏ ‏طبیعی‏ ‏وحدت‏‌‏نظر‏ ‏داشت؛‏ ‏اما‏ ‏آنچه‏ ‏روسو‏ ‏را‏ ‏شاخص‏ ‏می‏‌‏کند‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏وی‏ ‏این‏ ‏آزادی‏ ‏طبیعی‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏جدایی‏‌‏ناپذیر‏ ‏می‏‌‏داند‏ ‏و‏ ‏قائل‏ ‏است‏ ‏هیچ‏ ‏کس‏ ‏در‏ ‏هیچ‏ ‏شرایطی‏ ‏حق‏ ‏ندارد‏ ‏انسان‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏آزادی‏ ‏محروم‏ ‏نماید‏. ‏به‏ ‏نظر‏ ‏روسو،‏ «‏دست‏‌‏کشیدن‏ ‏از‏ ‏آزادی
4
‏ ‏خود،‏ ‏به‏ ‏معنای‏ ‏دست‏‌‏کشیدن‏ ‏از‏ ‏مقام‏ ‏انسانی‏ ‏خود،‏ ‏دست‏‌‏کشیدن‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏بشریت‏ ‏و‏ ‏حتی‏ ‏از‏ ‏وظایف‏ ‏خود‏ ‏است‏ [...] ‏چنین‏ ‏انصرافی‏ ‏با‏ ‏طبیعتِ‏ ‏انسان‏ ‏سازگار‏ ‏نیست‏»‏ (5).
‏3. ‏حقوق‏ ‏وضعی‏: ‏همراه‏ ‏با‏ ‏نظریة‏ «‏حقوق‏ ‏طبیعی‏»‏،‏ ‏دیدگاه‏ ‏بسیار‏ ‏متفاوتی‏ ‏دربارة‏ ‏مبانی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏پیدا‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏خواستار‏ ‏آن‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏فقط‏ ‏خواست‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏اعمال‏ ‏انسان‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏دولت‏‌‏ها،‏ ‏منشأ‏ ‏حقوق‏ ‏باشد‏. ‏این‏ ‏دیدگاه‏ ‏که‏ ‏نشان‏‌‏دهنده‏ ‏تمایل‏ ‏بیشتر‏ ‏به‏ ‏عقل‏‌‏باوری‏ ‏بود،‏ ‏اعتقاد‏ ‏داشت‏ ‏که‏ ‏انسان‏‌‏ها،‏ ‏همانند‏ ‏دولت‏‌‏ها،‏ ‏به‏ ‏هیچ‏‌‏وجه‏ ‏تحت‏ ‏الزام‏ ‏قوانین‏ ‏برون‏‌‏بشری‏ ‏قرار‏ ‏ندارند،‏ ‏بلکه‏ ‏داوطلبانه‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏روی‏ ‏عقل‏ ‏می‏‌‏پذیرند‏ ‏که‏ ‏رفتارهایشان‏ ‏را‏ ‏خود‏ ‏به‏ ‏گونه‏‌‏ای‏ ‏محدود‏ ‏و‏ ‏منظم‏ ‏کنند‏ ‏تا‏ ‏از‏ ‏بهترین‏ ‏امکانات‏ ‏برای‏ ‏تکامل‏ ‏فردی‏ ‏و‏ ‏ملی‏ ‏برخوردار‏ ‏شوند‏. ‏بر‏ ‏اساس‏ ‏این‏ ‏دیدگاه،‏ ‏دولت‏‌‏ها‏ ‏با‏ ‏رعایت‏ ‏محدودیت‏‌‏هایی‏ ‏که‏ ‏برای‏ ‏اعمال‏ ‏خود‏ ‏وضع‏ ‏می‏‌‏کنند،‏ ‏تعیین‏ ‏محدوده‏ ‏و‏ ‏دامنة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏ممکن‏ ‏می‏‌‏سازند‏. (6)
‏4. ‏حقوق‏ ‏مارکسیستی‏: ‏در‏ ‏عرصه‏ ‏فلسفی،‏ ‏برداشت‏ ‏مارکسیستی‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏نه‏ ‏بر‏ ‏مبنای‏ ‏فرد،‏ ‏بلکه‏ ‏بر‏ ‏پایة‏ ‏جمع‏ ‏استوار‏ ‏شده‏ ‏بود‏. ‏از‏ ‏نظر‏ ‏مارکسیست‏‌‏ها،‏ ‏دست‏‌‏یابی‏ ‏به‏ ‏رفاه‏ ‏و‏ ‏آسایش‏ ‏اقتصادی،‏ ‏پیش‏‌‏شرط‏ ‏بهره‏‌‏مندی‏ ‏واقعی‏ ‏از‏ ‏حقوق‏ ‏مدنی‏ ‏و‏ ‏سیاسی‏ ‏شمرده‏ ‏می‏‌‏شد‏. ‏بنابراین‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏به‏ ‏اعتقاد‏ ‏مارکسیست‏‌‏ها،‏ ‏فقط‏ ‏در‏ ‏چارچوب‏ ‏نیازها‏ ‏و‏ ‏حقوق‏ ‏جامعه‏ ‏تصورپذیر‏ ‏بود‏. ‏مارکسیست‏‌‏ها‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏سوی،‏ ‏بر‏ ‏حقوق‏ ‏اقلیت‏‌‏ها‏ ‏تأکید‏ ‏می‏‌‏کردند‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏مستلزم‏ ‏پیوند‏ ‏حقوق‏ ‏فرد‏ ‏و‏ ‏جمع‏ ‏بود،‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر،‏ ‏تحقق‏ ‏سطحی‏ ‏از‏ ‏برابری‏

 

اسلام و حقوق بشر 31 ص doc

اسلام و حقوق بشر 31 ص doc

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 32 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏اسلام‏ ‏و‏ ‏حقوق‏ ‏بشر
‏علامیه‏ ‏جهانی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏دهم‏ ‏دسامبر‏ 1948‏م‏ ‏با‏ ‏چهل‏ ‏و‏ ‏هشت‏ ‏رأی‏ ‏موافق‏ ‏و‏ ‏هشت‏ ‏رأی‏ ‏ممتنع‏ ‏به‏ ‏تصویب‏ ‏رسید‏ (1) ‏از‏ ‏همان‏ ‏ابتدای‏ ‏شکل‏‌‏گیریِ‏ ‏مقدمات‏ ‏آن،‏ ‏مناقشات‏ ‏مهمی‏ ‏را‏ ‏برانگیخت‏ ‏و‏ ‏تفاوت‏‌‏های‏ ‏بنیادی‏ ‏فراوانی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏ارزش‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏فرهنگ‏‌‏های‏ ‏ملل‏ ‏آشکار‏ ‏ساخت‏. ‏این‏ ‏مناقشات‏ ‏و‏ ‏تفاوت‏‌‏ها،‏ ‏سرانجام‏ ‏در‏ ‏دو‏ ‏قلمروی‏ «‏بین‏‌‏تمدنی‏»‏ ‏و‏ «‏درون‏¬‏تمدنی‏»‏،‏ ‏و‏ ‏سه‏ ‏عرصة‏ «‏فلسفی‏»‏،‏ «‏تاریخی‏»‏ ‏و‏ «‏عملی‏»‏ ‏آرایش‏ ‏یافت‏.
‏یکی‏ ‏از‏ ‏پایدارترین‏ ‏مسائل‏ ‏این‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏باید‏ ‏بر‏ ‏چه‏ ‏مبنایی‏ ‏اعلام‏ ‏کرد‏. ‏تاریخچه‏ ‏اعلامیه‏ ‏مشخص‏ ‏می‏‌‏کند‏ ‏که‏ ‏مسائل‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏دوران‏ ‏و‏ ‏دیدگاه‏‌‏هایی‏ ‏که‏ ‏الهام‏‌‏بخش‏ ‏روایت‏ ‏نهایی‏ «‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏ ‏بودند،‏ ‏در‏ ‏اساس،‏ ‏به‏ ‏یک‏ ‏منظومة‏ ‏فلسفی‏ ‏غربی‏ ‏مربوط‏ ‏می‏‌‏شدند‏. ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏فلسفی‏ ‏و‏ ‏حقوقی‏ ‏غیر‏ ‌‏غربی‏ ‏ــ‏ ‏که‏ ‏شاید‏ ‏می‏‌‏توانستند‏ ‏خواسته‏‌‏های‏ ‏آرمانی‏ ‏متفاوت‏ ‏یا‏ ‏تکمیلی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏مطرح‏ ‏سازند‏ ‏ــ‏ ‏به‏ ‏ندرت‏ ‏در‏ ‏مذاکرات‏ ‏و‏ ‏مشورت‏‌‏ها‏ ‏مدنظر‏ ‏قرار‏ ‏گرفتند‏. ‏حتی‏ ‏آن‏ ‏بخش‏ ‏از‏ ‏اعضای‏ ‏کمیسیون‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏که‏ ‏نمایندگی‏ ‏کشورهای‏ ‏غیر‏ ‏غربی‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏عهده‏ ‏داشتند،‏ ‏در‏ ‏اغلب‏ ‏موارد،‏ ‏خود‏ ‏در‏ ‏غرب‏ ‏یا‏ ‏در‏ ‏مؤسساتی‏ ‏درس‏ ‏خوانده‏ ‏بودند‏ ‏که‏ ‏نمایندگان‏ ‏قدرت‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏در‏ ‏کشورشان‏ ‏بودند‏. ‏بنابراین‏ ‏اگرچه‏ ‏گهگاه‏ ‏به‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏غیر‏ ‏غربی‏ ‏مانند‏ ‏آیین‏ ‏کنفسیوس‏ ‏یا‏ ‏اسلام‏ ‏ارجاعاتی‏ ‏می‏‌‏شد،‏ ‏اما‏ ‏ارجاع‏ ‏به‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏بر‏ ‏نظرخواهی‏‌‏هایی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏تدوین‏ ‏نهایی‏ «‏اعلامیه‏ ‏جهانی‏»‏ ‏انجامیدند،‏ ‏سخت‏ ‏مسلط‏ ‏بود‏. (2)
‏بدین‏ ‏ترتیب،‏ ‏نخستین‏ ‏و‏ ‏مهم‏‌‏ترین‏ ‏مناقشات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏در‏ ‏باب‏ «‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏ ‏به‏ ‏حوزة‏ ‏فرهنگ‏‌‏های‏ ‏غربی‏ ‏مربوط‏ ‏می‏‌‏شد؛‏ ‏اما‏ ‏همین‏ ‏منازعات،‏ ‏به‏ ‏تدریج‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏گسترش‏ ‏نشانه‏¬‏های‏ ‏فرهنگ‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏ ‏غربی،‏ ‏به‏ ‏درون‏ ‏دیگر‏ ‏نظام‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏سنّت‏‌‏های‏ ‏زیست‏ ‏اجتماعی‏ ‏تسرّی‏ ‏و‏ ‏تعمیم‏ ‏یافت‏. ‏درست‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏اکنون‏ ‏شاهد‏ ‏مناقشات‏ ‏مهم‏ ‏فلسفی،‏ ‏تاریخی‏ ‏و‏ ‏عملی‏ «‏درون‏‌‏تمدنی‏»‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏اسلامی،‏
2
‏و‏ ‏در‏ ‏باب‏ ‏مواد‏ ‏مهم‏ ‏اعلامیة‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏هستیم‏. ‏در‏ ‏این‏ ‏مقاله،‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏اشاره‏ ‏به‏ ‏منازعات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏غرب،‏ ‏به‏ ‏تحلیل‏ ‏نشانه‏‌‏شناختی‏ ‏این‏ ‏وضعیت‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏اسلامی‏ ‏می‏‌‏پردازیم‏.
‏الف‏. ‏مبانی‏ ‏و‏ ‏مناقشات‏ ‏غربی
‏مناقشات‏ ‏درون‏‌‏تمدنی‏ ‏غربی‏‌‏ها‏ ‏دربارة‏ ‏مبانی‏ ‏و‏ ‏مواد‏ ‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏می‏‌‏توان‏ ‏در‏ ‏چهار‏ ‏مقولة‏ ‏اساسی‏ ‏دسته‏‌‏بندی‏ ‏کرد‏: ‏مبنای‏ ‏الهی‏ ‏حقوق‏ ‏بشر؛‏ ‏حقوق‏ ‏طبیعی؛‏ ‏حقوق‏ ‏وضعی؛‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏‌‏های‏ ‏مارکسیستی‏. ‏هر‏ ‏کدام‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏دیدگاه‏‌‏ها،‏ ‏تصویر‏ ‏و‏ ‏توصیه‏‌‏های‏ ‏خاصی‏ ‏درباره‏ ‏مواد‏ ‏اعلامیه‏ ‏داشتند‏.
‏1. ‏حقوق‏ ‏الهی‏: ‏در‏ ‏جریان‏ ‏نظرخواهی‏‌‏های‏ ‏کمیسیون‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏هنگامی‏ ‏تفاوت‏‌‏های‏ ‏فلسفی‏ ‏آشکار‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏مسئلة‏ ‏گنجاندن‏ ‏یا‏ ‏نگنجاندن‏ ‏استناد‏ ‏به‏ ‏خداوند‏ ‏یا‏ ‏طبیعت،‏ ‏به‏ ‏مثابه‏ ‏منشأ‏ ‏حقوق‏ ‏بیان‏‌‏شده‏ ‏در‏ «‏اعلامیه‏ ‏حقوق‏ ‏بشر‏»‏،‏ ‏مطرح‏ ‏گشت‏. ‏هلندی‏‌‏ها‏ ‏به‏ ‏همراه‏ ‏چند‏ ‏کشور‏ ‏اروپایی‏ ‏و‏ ‏غیر‏ ‏اروپایی،‏ ‏در‏ ‏جریان‏ ‏سومین‏ ‏کمیتة‏ «‏کمیسیون‏»‏،‏ ‏سعی‏ ‏کردند‏ ‏پیش‏‌‏نویس‏ ‏اعلامیه‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏سمت‏ ‏استناد‏ ‏به‏ ‏خداوند‏ ‏بکشانند‏. ‏نمایندة‏ ‏هلند‏ ‏در‏ ‏سخنرانی‏ ‏مجمع‏ ‏عمومی‏ ‏گفت‏:
‏در‏ ‏اعلامیه‏ ‏به‏ ‏منشأ‏ ‏الهی‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏جاودانگی‏ ‏روح‏ ‏او‏ ‏اشاره‏ ‏نشده‏ ‏است‏. ‏در‏ ‏واقع،‏ ‏سرچشمة‏ ‏تمامی‏ ‏این‏ ‏حقوق،‏ ‏خود‏ ‏خدای‏ ‏متعال‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏مسئولیت‏ ‏بزرگی‏ ‏بر‏ ‏دوش‏ ‏کسانی‏ ‏گذاشته‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏حقوق‏ ‏را‏ ‏مطالبه‏ ‏کرده‏‌‏اند‏. ‏نادیده‏‌‏گرفتن‏ ‏این‏ ‏پیوند،‏ ‏در‏ ‏حکم‏ ‏جداکردن‏ ‏گیاه‏ ‏از‏ ‏ریشه‏‌‏های‏ ‏آن،‏ ‏یا‏ ‏ساختن‏ ‏خانه‏‌‏ای‏ ‏بدون‏ ‏پی‏ ‏است‏. (3)

 

تاریخچه حقوق بشر در اسلام 21ص doc

تاریخچه حقوق بشر در اسلام 21ص doc

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 21 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏تاریخچه حقوق بشر در اسلام
‏هنگامی که مفاهیم حقوق بشر را در بستر تعالیم اسلام مورد بررسی قرارد می دهیم قبل از هر نوع پیشداوری باید نکاتی را به عنوان پیش فرض در زمینه تبیین مبانی و مفاهیم حقوقی مد نظر قرارداد زیرا که بی توجهی و یا بی اطلاعی از این پیش فرضها و مرز بندیها در بسیاری از موارد موجب گمراهی وانحراف از تعالیم واقعی اسلام می گردد . اینک به برخی از این اصول و پیش فرضها به منظور روشنتر شدن موضوع بحث اشاره می شود .
‏1 ـ مبانی فلسفی و عقیدتی بسیاری از اصولی که بنام حقوق بشر مطرح می گردد و حتی مفاهیم برخی از این اصول از دیدگاه اسلام با آنچه که در تفکر غربی تحت همین عناوین ارائه می شود متفاوت و احیانا\" فاقد مشترکات اصولی است 1 .
‏2 ـ برای کسانی که حتی مختصر اطلاعاتی از اسلام و تاریخ آن دارند روشن است که بحث حقوق بشر از دیدگاه اسلام صرفا\" یک بحث انفعالی و تطبیقی نیست و ما امروز از آن جهت به این بحث کشانده نشده ایم که در برابر اندیشه های حقوقی وسیاسی غرب تفکر مشابهی را به نام اسلام مطرح نمائیم و یا صرفا\" در مقایسه دو دیدگاه خود را از عقب ماندگی تبرئه نمائیم .
‏اصولی چون کرامت انسان وآزادی و مساوات و برخورداری از امنیت و دفاع مشروع و تامین اجتماعی و تعلیم و تربیت ونفی اکراه و اجبار و حمایت از حقوق زن و کودک و محرومات جامعه و احترام به مالکیت و دیگر مفاهیم حقوق طبیعی و فطری و قراردادی انسان , از مفاهیم و مقوله های حقوقی و سیاسی آشنا در فقه و تاریخ اسلام می باشد ‏.
‏وقتی مباحث عمده عدالت اجتماعی و مفاهیم و ارکان تحقق امت از دیدگاه اسلامی مطرح می شود خود به خود این اصول ومفاهیم که امروز به حقوق بشر شهرت یافته مورد بحث قرار می گیرد .
‏بدون تردید با مراجعه به نصوص اسلامی و تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی جوامع اسلامی در طول پانزده قرن می توان به وضوح به این حقیقت پی برد و وجود یک تصور و اندیشه مشخص اسلامی در زمینه مسائل حقوق بشر را دریافت و به این حقیقت پی برد که مسائل حقوق بشر چه در تئوری و چه در عمل همواره در تاریخ اسلام مطرح و مورد توجه بوده است 1 .
‏3 ـ اندیشه حقوق بشر در اسلام برمبنای تفکر توحیدی است نه اومانیسم , آنگونه که در تفکر غرب دیده می شود . براساس تفکر فلسفی اسلام , انسان یک موجود خود آفریده و یا مخلوق فعل و انفعالات کور و کر طبیعت و بطور کلی یک موجود مستقل نیست . اسنان مخلوق خداوند علیم و حکیم و تابع قوانین کلی آفرینش واراده تکوینی خداوند است که در عمل نیز باید از اراده تشریعی خدا پیروی نماید ولی در عین حال , در اندیشه اسلامی , بشر در عمل آزاد است و اجبار در عمل چه از ناحیه خداوند و چه از طرف دیگر انسانها نفی شده است و همین پیچیدگی فلسفی است که جبر تکوینی را با اختیار علیم از یک سو و تکلیف الهی و تکامل انسان را از سوی دیگر در صحنه زندگی فردی و اجتماعی انسان گرد آورده است و موجب گردیده که بحث حقوق بشر از پیچیدگی خاصی برخوردار گردد و مرزبندی بخشهای فلسفی و حقوقی و سیاسی آن دشوار تلقی شود 1 .
‏3 ـ مکرر ـ مفهوم اختیار آزادی انسان در تفکر اسلامی مطلق العنان بودن بشر نیست . انسان می تواند در برابر سنن آفرینش و قانونمندی حاکم بر جهان مقاومت کند و در زندگی فردی و اجتماعی از قوانین الهی سرپیچی نماید . انسان در انتخاب این دو راه که در منطق اسلام به ضلالت تعبیر شده هیچگونه مانع و رادعی از نظر تکوینی ندارد ولی آنچه که در این وادی آزادی انسان را محدود می کند احساس مسئولیت و تکلیف است که اگر بتوان در حدود آن مناقشه نمود در اصل آن نمی توان خدشه ای وارد کرد .

 

حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر 17ص doc

حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر 17ص doc

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر
‏حقوق بشر که به زبان فرانسه droits lhomme‏ و به انگلیسی Human Rights‏ و به عربی حقوق الانسان نامیده شده است طبق نظریه مکاتب آزادیخواه عبارت است از حقوقی که لازمه طبیعت انسان است , حقوقی که پیش از پیدایی دولت وجود داشته و مافوق آن است و بدین جهت دولت ها باید آنرا محترم بشمارند .
‏به تعبیر روشن تر , در مکاتب آرمان گرا نظر بر این سات که پاره ای حقوق از لحاظ کرامت و شرافت انسانی , بنیادی و برای اینکه انسان بتواند رسالت خود را انجام دهد ضروری هستند . این حقوق که حقوق بشر نامیده شده اند خارج از حوزه اقتدار قانونگذار بشری می باشند و قانونگذار نمی تواند احدی را از آن محروم کند . وجود چنین حقوق و امتیازاتی مورد انکار مکاتب مادی واقع شده است . مکتب مادیت تاریخی بر آن است که حقوق بشر همواره دستخوش تحول و تکامل است و بالنتیجه قابل تعریف نیست .
‏بررسی تاریخی , جامعه شناسی و دینی نشان می دهد که اعتقاد به وجود پاره ای حقوق فطری و ضروری برای بشر که قانونگذار بشری نباید آن را نادیده بگیرد از دیرباز وجود داشته است . در اسلام و مسیحیت اعتقاد به این حقوق که ناشی از اراده الهی و لازمه کرامت انسانی است وجود دارد . مکتب حقوق فطری در قرن هفدهم تحرک تازه ای به این فکر داد و همین فکر در عصر انقلاب کبیر فرانسه در اعلامیه حقوق بشر و شهروند 1789 منعکس گردید . این اعلامیه همانند انقلاب کبیر فرانسه متاثر از فلسفه فردگرائی بود که تاکید بر شخصیت و ارزش فرد دارد و فرد را محور اندیشه ها و قانونگذاریها به شمار می آورد . برعکس فلسفه جامعه گرائی در طول قرنهای 19 و 20 برحقوق جامعه تاکید می نماید . لیکن نفی حقوق افراد به نامه حقوق جامعه یا نژاد موجب تجاوزات بزرگ و خشونت های ناروا و اعمال وحشیانه نسبت به افراد در برخی از کشورهای خود کامه می گردد و در نتیجه مساله حقوق بشر در قرن بیستم از نو مورد توجه خاص واقع می شود و بالاخره به تهیه و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 به وسیله مجع عمومی سازمان ملل متحد منتهی می گردد .
‏در واقع , همانطور که برخی از مولفان حقوق بشرگفته اند , به علت اعمال وحشیانه پاره ای از کشورها در نیمه اول قرن بیستم که با بهره گیری از کلیه وسائل علمی و فنی به شکنجه و نابودی انسانها برخاسته بودند وجدان بشریت بیدار شده با صدای بلند تدوین یک اعلامیه بین المللی حقوق بشر را مطالبه می کرد همچنین در دوره های دیگر ملتهایی که برضد طاغوت ها و رژیم های خودکامه شورش کرده بودند خواهان تضمین حقوق خود از طریق مقررات یا منشورهای ملی یا بین المللی بودند . اعلان رسمی حقوق بشر همواره ادعانامه های رسمی علیه رژیمهای خود کامه گذشته و وعده تضمین حقوق مزبور در برابر تجاوزات احتمالی آینده بوده است .
‏اعلامیه های جهانی حقوق بشر مبتکر حقوق بشر نبوده بلکه ادیان الهی به ویژه اسلام نخستین اعلامیه های حقوق بشر را در برداشته و فلاسفه و دانشمندان نیز به گونه ای از حقوق بشردفاع کرده اند و قبل از اعلامیه جهانی حقوق بشر این حقوق در برخی از اعلامیه ها و مقررات داخلی کشورها مطرح شده است .
‏به دیگر سخن , حقوق و آزادیهای مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر ترکیبی است از حقوق و آزادیهای بشری که قبل از تاسیس سازمان ملل متحد وارد قوانین اساسی و دیگر قوانین کشورهای مختلف جهان گردیده بود . همچنین تاریخ تمدن بشر شاهد کوشش پیامبران , فلاسفه و متفکران و انسان دوستان مشرق و مغرب زمین در اعتلای شان و کرامت اسنان و دفاع از حقوق و آزادیهای اساسی اوست . معهذا از قرن هجدهم به بعد با اعلامیه های مختلف حقوق بشر که در امریکا و اروپا به تصویب رسید و با ذکر و تضمین حقوق و آزادیهای اساسی در قوانین اساسی کشورها توجه جهانیان بیش از پیش به این حقوق معطوف شد و بویژه بعد از جنگ جهانی دوم نهضتی در این زمینه پدید آمد که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقها و قراردادهای بین المللی متبلور گشت . بحث از کلیه اسناد بین المللی مربوط به حقوق بشر از حوصله این گفتار خارج است لذا به بحثی مختصر از اعلامیه جهانی حقوق بشر که مبین تفاهم مشترک اکثر ملل جهان در زمینه حقوق بنیادی و غیر قابل نقض اعضای جامعه بشری است و مقایسه آن با حقوق اسلام که از پیشگامان دفاع از حقوق بشر بوده بسنده می کنیم