تحقیق برج قابوس 17 ص

تحقیق برج قابوس 17 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏مقدمه
‏بنای آجری میل گنبد قابوس از نقطه نظر عظمت ‏معماری، ویژگی‌های هنری و تکنیکی در زمره بزرگ ترین مفاخر معماری قرن ‏چهارم هجری قمری به شمار می‌آید.
‏ساختمان این میل که آرامگاه شمس المعالی قابوس ‏بن وشمگیر زیاری است، در بالای تپه‌ای در میان پارک بزرگ شهر گنبد کاووس ‏واقع شده است .این بنا از زیباترین و باشکوه‌رین بناهای اوایل دوره اسلامی ‏است که با وجود استفاده بسیار کم از عناصر تزیینی دارای ساختارهای متناسب، ‏موزون، مستحکم و زیباست که نوعی احساس شکوه و زیبایی را به بیننده القا ‏می‌کند. ساختمان میل در اصل متشکل از سه قسمت شالوده، ساقه و گنبد مخروطی ‏است که روی هم رفته 55 متر ارتفاع دارد. ساقه این میل بر روی پایه‌ای مدور ‏قرار دارد و تنها نزدیک به 2 متر آن بیرون از زمین است و بر اساس مطالعات ‏به عمل آمده بخش بزرگی از آن در ول زمین فرو رفته است.خود ساق با نمای ‏دایره‌ای پرده‌دار ، بر روی این شالوده قرار دارد و 37 متر ارتفاع دارد. ‏در بدنه ساقه بنا 10 پره مثلثی شکل با فواصل معین و با تناسب و زیبایی ‏کامل قرار گرفته است، به طوری که علاوه بر ایجاد زیبایی ، از حجم ساده و ‏بی قواره ساقه کاسته و نیز موجب استحکام بنا شده است.تنها تزیین این ساقه ‏در بالای در ورودی مشتمل بر دو رشته کتیبه کوفی آجری است که یکی در ارتفاع 8 ‏متری از سطح زمین و دیگری زیر پا کار گنبد تعبیه شده است . عرض این ‏کتیبه 80 سانتی متر و هر دو مشتمل بر یک عبارت تاریخی است که سال (397 ‏هـ.ق. و 375 هـ.ش) را نشان می‌دهد . این کتیبه عاری از هر گونه پیرایه و ‏تزئینات است و همچون خود گنبد تنها به استحکام و ماندگاری آن توجه شده است . ‏خطوط و حروف کتیبه با آجر ساده قرمز رنگ که روی آن سائیده شده بدون هیچ ‏گونه روکشی در درون قاب‌های آجری جای گرفته است. خطوط کوفی ساده این کتیبه ‏، دارای برجستگی است و در عین حال ، نوعی تراش ظریف و زیبایی متناسبی دارد ‏که از هر جهت با شکل ساختمان آرامگاه تناسب دارد .گذشته از سادگی کتیبه در ‏هنگام نصب خطوط و قاب‌سازی آن این نکته مراعات شده که از هر جهت ماندگاری ‏آن بر روی بدنه تضمین شود. برای این منظور هر کدام از حروف آجری و آجرهای ‏قاب کتیبه ریشه‌های بلندی دارد که درون دیوار گنید فرو رفته است . به همین ‏خاطر و به علت پختگی آجر قرمز و استحکام آن هنوز پس از هزار سال ،‌کتیبه ‏تقریباً سالمی بر جای مانده است . تکرار یک متن در دو جای بنا نیز به ‏ماندگاری محتوای کتیبه کمک بزرگی کرده است. بدنه بنا سراسر از آجر قرمز ‏رنگ ساخته شده است. آجرهای سخت این بنا که در نهایت پختگی و استحکام
‏2
‏هستند، به علت تابش آفتاب در طول قرن‌ها به رنگ زرد طلایی در آمده‌اند که ‏خود بر زیبایی بنا افزوده است. شکل آجرهایی که در بدنه بنا به کار رفته ‏است معمولی و یکسان است ، به جز آجرهایی که در بدنه گنبد مخروطی مورد ‏استفاده واقع شده است . آجرها خوب پخته شده و خوب به ملاط چسبیده و سخت ‏توپر و یکپارچه است.گنبد مخروطی بنا به ارتفاع 18 متر و بر روی ساقه بنا ‏شده است. این گنبد بر خلاف بیش تر برج‌ها و گنبدهای آرامگاهی یک پوش است و ‏بدون هیچ واسطه‌ای بر روی بدنه برج قرار گرفته و شیب تند و سطح صاف و ‏صیقلی آن به ماندگاری گنبد کمک فراوان کرده است . درون بنای گنبد قابوس ‏ساده و تنها با اندود گچ پوشش یافته که با گذشت زمان به سیاهی گراییده ‏است.بر بالای سر در ورودی بنا دو رشته مقرنس زیبای ساده کار شده که جزو ‏اولین نمونه مقرنس‌های هنر اسلامی ایران به شمار می‌رود. هم‌چنان که از ‏متن کتیبه بر می‌آید این بنا در سال 397 هـ.ق. توسط شمس المعالی قابوس بن ‏وشمگیر آل زیار جهت آرامگاه شخصی بنا شده است . نام‌برده که در آن روزگار ‏فرمانروای گرگان بود، مردی دانشمند ـ هنرمند، سلحشور ـ دوست‌دار و مشوق ‏علم و هنر بود . وی در سال 402 هـ.ق. یعنی 5 سال بعد از ساخت گنبد قابوس ‏وفات یافت . این بنا در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است .
istta.ir
‏طول آن 55 درجه و 18 دقیقه، عرض 37 درجه و 17 دقیقه، ارتفاع آ ن از سطح ‏دریا 76 متر می با شد در این شهر به امر قابوس بن وشمگیر از امرای آ ل ‏زیار در سا ل 397هجری قمری بنای یا دبودی ساخته شده است. ارتفاع بنا 68متر ‏و ارتفاع تپه ای که برج بر روی آن قرار دارد10 متر می با شد. محیط دایره ی ‏برج قابوس 75/9 متر است. بعضی از محققین معتقدند که آن جا مدفن قابوس می ‏باشد و بعضی دیگر معتقدند که قابوس بن وشمگیر آن جارا فقط به عـنوان ‏یادبود حکومتش ساخته است نه مقــبره ا یشان. کتیبه ای به خط کــوفی در ‏اطراف آن به چشم می خورد به ا یـن مضمون: « بسم الله الرحمن الرحیم، هذا ‏القصر العالی للا میر شمس المعالی الامیر قابوس بن وشمگیر امر ببنائه فی ‏حیاته سنه تسع و تسعین و ثلاث مائه قمریه و سـنه خمس و سـبعین و ‏ثـلـثـمائه شمسیه» یعنی « بسم الله الرحمن الرحیم، این قصر عالی متعـلـق ‏به شمس المعالی امیر بــن قابوس بن وشمگیر که در زمان حیات، امر به بنای ‏آن کرد در سال 397هـجری قمری »
‏در مورد این بنا یک نفر به ما اطلاعاتی می دهد:« این ‏گنبد ‏عبارت از مناره ای است به شکل استوانه مضلع و دارای 10 ضلع متساوی و عرض ‏هر ضلع 4/5 متر و هر کدام از این 10 ضلع مرکب ا ز سه ترک است و هر ترکی 2 ‏متر عرض دارد اکنون چنان می نما ید که این برج که در روی تپه وا قع است، ‏لیکن مسلم است که این تپه نه مصنوعی است و نه طبیعی بلکه تپه ای است که به ‏وا سطه ی انهدام ابنیه دور ‏گنبد ‏بر روی هم ا حداث شده. 10 متر ارتفاع نوک مخروطی ‏گنبد ‏است میان آن مخروط هم خالی است و روزنه ای به سمت جنوب غربی داردولی راهش ‏تاکنون معــلـوم نشده است آن چه ظاهرا معلوم شده باید گفت، کف ‏گنبد
‏4
‏روی زمیـن در زیـر تپه با شد زیرا ‏گنبد ( ‏در این جا منظــور از گــنبد برج قابوس است ) به این بـزرگی را نمی توا ‏ن روی تپه ای به این بزرگی بنا کرد محیط دا خل گــنبد 144/30 متر، محـیط ‏خارجی 278/60 متر، مساحت تپه ی ‏گنبد ‏تقریبا 4800متر است. این ‏گنبد ‏حوادث متعــددی را به خود دیده است:« یک بار نــادر شاه به ناحیه شما ل ایران آمده و چون راهپیمایی زیادی کرده بود ا ز دیده میل ‏گنبد ‏خوشحال شد زیرا حدس می زد که این جا شهر بزرگی باید باشد چون آن جا را ‏تقریبا غیر مس.ک.ک..نی و ده کوچکی دید بسیار ناراحت شد امر به تخریب ‏گنبد ‏داد ولی خوشبختانه از این بلا در امان ماند». وهم چنین عده ای از سران ایل ‏گوگلان به گمان این که در زیر آن گنجی نهفته است امر به پی کنی آن می کنند ‏ولی بعد از مدتی دست از این کار می کشند ولی بنا به گــفته ی مردی ( مرد ‏ایکس ) انگلیسی ها مــقدار زیادی از کالاهای نفـیسه آن جا را برده ا ند. ‏خرابه های شهر جرجان ( شهـر باستانی ) در قسمت غــربــی گـــنبد قرار ‏دارد. چـون این شهر بین دو قبیله یموت و گوگلان حا ئـل بوده ا ست از نظر ‏اقتصادی ا ز دو قوم بهره مند می شوند
‏زیر آن برج بلند کسی آرمیده است. صاحب آن آرامگاه قدیمی مربوط به قرن چهارم هجری است. زیر آن برج بلند آجری که در میانه شهر ‏گنبد ‏کاووس قرار دارد قابوس بن‏ ‏ وشمگیر به خواب ابدی رفته است. شمس‏ ‏المعالی ‏قابوس بن‏ ‏ وشمگیر آل زیار دانشمند، هنرمند و مشوق علم و هنر بوده که قبل ‏از مرگ دستور ساخت آن را می‏ ‏دهد. بقعه آرامگاه وی که بنای آجری است در ‏اعداد بزرگ‏ ‏ترین مفاخر معماری قرن چهارم هجری است و در شمال شرقی ایران در ‏شهر ‏گنبد ‏کاووس قرار دارد. این بنای معروف که یکی از بلندترین آثار تاریخی جهان به ‏شمار می‏ ‏آید بر فراز تپه خاکی که قریب ‏۱۵‏ متر از سطح زمین بلندتر است قرار ‏دارد. این بنا در سال ‏۳۹۷‏ هجری قمری و ‏۳۷۵‏ هجری شمسی و در زمان سلطنت ‏شمس‏ ‏المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر جرجان که پایتخت پادشاهان آن دیار ‏بوده بنا شده است. بنایی که از هزار سال پیش تاکنون بر فراز تپه
‏4
‏ ‏ای خاکی ‏استوار است در عین سادگی یکی از غرو‏ ‏رانگیزترین بناهایی است که نه تنها در ‏خاک ایران بلکه در سراسر جهان شناخته شده است و مورد توجه بسیاری از ‏جهانگردان و باستان‏ ‏شناسان است.
‏آرامگاه قابوس بن وشمگیر بدون هیچ تزئینی است. فقط بنایی است آجری که ارتفاع آن کلاه از سر می‏ ‏اندازد.
‏داخل ‏میل ‏فقط یک کتیبه وجود دارد که بر دیوار آن نصب شده که تاریخ ساخت و اینکه ‏آرامگاه متعلق به کیست در آن درج شده است. پروفسور ارتورافام پوپ در مورد ‏این بنا چنین نوشته است: «در زیر سمت شرق کوه‏ ‏های البرز و در برابر ‏صحرا‏ ‏های پهناور آسیا یکی از بزرگ‏ ‏ترین شاهکار‏ ‏های معماری ایران با تمام ‏شکوه و عظمت خود قد برافراشته است. این بنا ‏گنبد ‏قابوس بقعه آرامگاه قابوس بن وشمگیر است. برج آرامگاه از هرگونه آرایش ‏مبراست. برای جنگنده‏ ‏ای با نیروی ایمان و در قتال رودرروی، پادشاهی شاعر ‏در نبرد با ابدیت، آیا آرامگاهی چنین عظیم و مقتدر وجود دارد؟محمدعلی ‏قورخانچی نیز تحقیقی در مورد ‏گنبد ‏قابوس داشته و در کتاب نخبه سینیه خود ‏گنبد ‏قابوس را در نیم فرسخی خرابه‏ ‏های شهر جرجان دانسته و نظیری را برای این ‏گنبد ‏در ایران‏ ‏زمین موجود ندانسته است. در معماری سنتی ایران چنین بنا‏ ‏های عظیم و کشیده‏ ‏ای که ‏میل ‏نیز نامیده می‏ ‏شوند و در طول راه‏ ‏ها برای راهنمایی و تعیین مسیر کاروان‏ ‏ها ‏احداث می‏ ‏شده زیاد برمی‏ ‏خوریم ولی هیچ کدام آنها به پای عظمت ‏گنبد ‏قابوس نمی‏ ‏رسند.این بنا شامل سه قسمت شالوده، ساقه و ‏گنبد ‏مخروطی‏ ‏ است که مجموعاً ‏۵۵‏ ارتفاع دارد.
‏ساقه این ‏میل ‏با نمای دایره‏ ‏ای پره‏ ‏دار با ارتفاع ‏۳۷‏ متر بر روی پایه‏ ‏ای مدور (شالوده) ‏قرار گرفته که تنها دو متر از آن بیرون زمین است و براساس مطالعات به عمل ‏آمده بخش بزرگی از آن در دل زمین فرو رفته است.در بدنه ساقه بنا ‏۱۰‏ پره ‏مثلثی شکل با فواصل معین و با تناسب و زیبایی کامل قرار گرفته است که ‏علاوه بر زیبایی از حجم ساده و بی‏ ‏قواره ساقه کاسته و موجب استحکام بنا ‏شده است.رنگ آجر‏ ‏های قرمز به کار رفته در این ‏گنبد ‏به علت تابش نور خورشید در طول قرن‏ ‏ها به رنگ زرد طلایی درآمده که خود بر ‏زیبایی آن افزوده است.شکل آجر‏ ‏های به کار رفته در بنا به جز آنهایی که در ‏بدنه استفاده شده‏ ‏اند، معمولی و یکسان است.بدنه بنا از آجر قرمز رنگ که به ‏خوبی به ملاط چسبیده و سخت توپر و یکپارچه‏ ‏ و در نهایت پختگی و ‏یکپارچه‏ ‏اند، ساخته شده است.
‏گنبد ‏مخروطی بنا به ارتفاع ‏۱۸‏ متر بر روی ساقه بنا شده است. این ‏گنبد ‏برخلاف اکثر برج‏ ‏ها و ‏گنبد ‏های آرامگاهی بدون هیچ واسطه‏ ‏ای بر روی بدنه برج قرار گرفته و شیب تند و سطح صاف و صیقلی آن به ماندگاری ‏گنبد ‏کمک فراوان کرده است.درون بنای ‏گنبد ‏قابوس، ساده و تنها با اندود گچ پوشش یافته که با گذشت زمان به سیاهی ‏گراییده است.این بنا با وجود استفاده بسیار کم از عناصر تزئینی دارای ‏ساختار‏ ‏های متناسب، موزون، مستحکم و زیباست که نوعی احساس شکوه و زیبایی ‏را به بیننده القا می‏ ‏کند.
‏تنها تزئین این ساقه در بالای در ورودی ‏مشتمل بر دو رشته کتیبه آجری به خط کوفی است که یکی در ارتفاع هشت‏ ‏متری از ‏سطح زمین و دیگری زیر پاکار ‏گنبد ‏تعبیه شده است.عرض این کتیبه‏ ‏ها ‏۸۰‏ سانتی‏ ‏متر و بر روی هر کدام دو سال ‏۳۹۷ ‏هجری قمری و