تحقیق بررسی علل افت تحصیلی

تحقیق بررسی علل افت تحصیلی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 7 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

2
‏به نام خدا
‏بررسی علل افت ‏تحصیلی ‏:
‏ترک های انبوه در ‏پیکره اهداف آموزش و پرورش ....   
‏بررسی دلیل شکست دانش آموزان در ‏تحصیل به مطالعه دقیق احتیاج دارد، تنبلی یا بی میلی را نمی توان تنها دلیل عقب ‏افتادگی تحصیلی دانست. گاهی علت شکست دانش آموزان را باید در خانواده، گاه در مدرسه ‏و معلم و گاه در جامعه و نظام آموزشی و وضعیت اقتصادی جستجو ‏کرد.
‏مدرسه درمیان ‏نهادهای تعلیم و تربیت جامعه جایگاه ویژه ای دارد. درواقع مدرسه بعد از خانواده ‏مهمترین عامل در پرورش افراد است. در حدود سن هفت سالگی تربیت افراد در مدرسه آغاز ‏می شود و تا دوران جوانی ادامه دارد. در این مدت دانش آموزان در جنبه های مختلف ‏جسمانی، عقلانی، اخلاقی، هنری و غیره پرورش پیدا می کنند.مدرسه کانونی است که در آن ‏دانش آموز در معرض تجربیات جدید قرار می گیرد و وجود همکلاسی ها، شرایط و روابط ‏تازه، عرصه ای را برای کسب مهارت های اجتماعی فراهم می کند، درنهایت آموزش رسمی، ‏فرد را برای یادگیری میراث فرهنگی جامعه در قابل تعلیمات مدرسه ای آماده می ‏سازد.
‏اودلوم ‏معتقد است که نظام آموزشی امروز برای نیازهای مختلف دانش آموزان در مراحل مختلف رشد ‏و باتوجه به تفاوت های فردی آنان کافی نیست، نظام آموزشی چنین است که به دانش آموز ‏هرچه گفته می شود، باید انجام دهد و اگر از قبول آن سرباز زند به نوعی تنبیه و ‏زندگی برای او تلخ می شود. اگر مطالب آموختنی برای دانش آموزان جالب نباشد به طرف ‏آن نمی روند. جالب توجه بودن برای روان ما شبیه اشتهای به غذا برای جسم است. همان ‏طور که جسم غذای ناخوشایند را رد می کند، فکر ما نیز غذای نامطبوع را رد می کند.
‏موفقیت یک نظام آموزشی مستلزم وجود ‏۵‏رکن ‏است:
‏۱ ‏- ‏برنامه تحصیلی مناسب
‏۲ ‏-‏ ‏معلمان کافی و با ‏صلاحیت
‏۳‏- ‏کتاب ها و وسائل درسی مناسب
‏۴‏- ‏آموزشگاه های مطابق با وضعیت جغرافیایی و با کیفیت ‏مناسب
‏۵‏- ‏سازمان اداری مطابق با مقتضیات اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی کشور.
‏چنان چه برنامه با ‏مرحله سنی کودک مناسب نباشد یا محتوای زیاد و غیرضروری را شامل شود و کتاب ها ازنظر
2
‏محتوا کهنه یا تکراری باشد و توزیع آموزشگاه ها در سطح کشور درست صورت نگیرد یا شرط ‏دیگری تحقق نپذیرد به مشکلات تحصیلی و درنتیجه افت آن می انجامد و سرمایه انسانی، ‏اقتصادی زیادی تلف می شود و طبعاً جبران اتلاف نیروی انسانی امکان پذیر نیست و چه ‏بسا نیروهای فکری درجهت درست و مناسب خود رشد نکنند.
‏یکی از مسائل و مشکلات ‏اساسی نظام آموزشی هرکشوری مسئله افت تحصیلی است (منظور از افت تحصیلی کاهش عملکرد ‏تحصیلی دانش آموز از سطح رضایت بخش به سطحی نامطلوب است‏).
‏عوامل مهم در افت تحصیلی دانش ‏آموزان عبارتند از:
‏۱‏) ‏عوامل فردی:
‏بدون شک یکی از عوامل ‏مهم در افت تحصیلی کمبود هوش و توانائی های ذهنی است، مطالعات نشان داده است که ‏درصد بسیار اندکی (‏۱۰%) ‏از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی فرد ‏است.
‏برای ‏یادگیری و به خاطر سپردن هر مطلبی اولین شرط، توجه به آن مطلب است. بدیهی است که ‏اگر دانش آموز از هوش بالایی برخوردار باشد، ولی به مطلب یا موضوعی توجه نکند، نمی ‏تواند آن را فراگیرد. علت افت و شکست تحصیلی بعضی از دانش آموزان ناشی از عدم توجه ‏به معلم و مواد تدریس شده و نیز عدم تمرکز حواس هنگام مطالعه و انجام تکالیف درسی ‏است.
‏عامل ‏فردی دیگر انگیزه است که موجب هدایت رفتار فرد به سوی نوعی هدف مطلوب می شود. ‏انگیزه در واقع موتور حرکت هر فردی است. محققان یکی از دلایل افت تحصیلی را نداشتن ‏انگیزه پیشرفت می دانند. برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان باید تلاش نمود تا فرد ‏احساس نیاز کند. وقتی دانش آموزان در اثر شکست در درسی تازه نسبت به آن نگرشی منفی ‏پیدا می کنند، باید به او کمک کرد تا در درس تازه موفقیت کسب کند. در نتیجه به ‏تصویری مثبت تر به توانایی خود در مورد یادگیری مطلب درسی دست یابد، زیرا یادگیری ‏همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود و باید شرایطی را فراهم کرد که دانش ‏آموز موفقیت خود را احساس می کند. افرادی که دارای انگیزه پیشرفت بالا هستند به ‏تکالیفی روی می آورند که درجه دشواری آن در حد متوسط باشد و از تکالیف خیلی آسان یا
4
‏خیلی دشوار پرهیز می کنند و برعکس افرادی با انگیزه پایین به سوی تکالیف نیمه دشوار ‏روی می آورند که بتوانند از دشواری آنها به عنوان بهانه ای برای عدم موفقیت استفاده ‏کنند.
‏نارسایی های جسمی یکی دیگر از عوامل افت تحصیلی فردی ‏است. دانش آموزانی که دارای بنیه ای ضعیف هستند و از سلامت عمومی کامل برخوردار ‏نیستند، نمی توانند به اندازه کافی کوشش و فعالیت داشته باشند. این دسته به خاطر ‏دارا بودن استعداد ابتلاء به انواع بیماری ها از پیشرفت درسی باز می مانند. وجود ‏ضعف در بینایی، ناراحتی های مربوط به ضعف عصبی و مشکلات ارتباطی از جمله این موارد ‏می باشد.
‏علل خانوادگیشاید بتوان گفت مهمترین ‏عامل مؤثر در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل، خانواده است، که با مساعد ‏کردن محیط خانواده می توانند باعث پیشرفت فرزندان خود گردند.
‏یکی از مهمترین عوامل ‏افت تحصیلی دانش آموزان فقر مالی خانواده است که می تواند به طور غیرمستقیم بر ‏پیشرفت تحصیلی مؤثر باشد. محروم ماندن از غذای سالم و کافی و نداشتن استراحت لازم ‏موجب عقب ماندگی درسی می شود. فقر فرهنگی و بیسوادی یا کم سوادی والدین، فقدان والد ‏یا والدین، مشاجره و ناسازگاری میان والدین و نحوه برخورد و ارتباط دانش آموز با ‏برادران و خواهران از مهمترین علل خانوادگی در افت تحصیلی دانش آموزان ‏است.
‏علل آموزشی و مدرس‏:
‏گاهی علت ‏افت تحصیلی و یا شکست درسی دانش آموزان را باید در مدرسه جستجو کرد. شیوه تدریس ‏معلم، برنامه درسی مدرسه که درست طراحی نشده مثلا دروس نسبتاً سخت را پشت سر هم یا ‏در ساعاتی گذاشته اند که عموماً دانش آموزان خسته هستند. پیشداوری های معلم، شرایط ‏فیزیکی کلاس، تعویض معلمان به طور مکرر در طول سال تحصیلی و ارزیابی های نادرست ‏معلمان از عملکرد دانش آموزان، کنترل نامناسب کلاس و فقدان وسایل کمک آموزشی از ‏دیگر علل در افت تحصیلی دانش آموزان هستند. از میان عوامل فوق معلم اهمیت بسیاری ‏دارد. (معلمان شایسته دارای صفاتی چون سلامتی جسمانی و روانی، مهربان بودن، باثبات ‏بودن و منطقی بودن، صبور و بردبار بودن و... هستند.‏)
‏عواملی مانند عدم تناسب ‏نیازها و علایق دانش آموزان با محتوای کتب درسی و عدم هماهنگی اهداف آموزشی با ‏نیازها و علایق دانش آموزان از عوامل افت تحصیلی می باشد. اگر محتوا و روش و فنون ‏آموزش و پرورش واقعاً با نیازها و رغبت ها و مسائل و مشکلات دانش آموزان تناسب
4
‏داشته باشد، باعث می شود که آنها در تحصیل بهتر کوشش کنند و تحصیلات خود را به ‏پایان برسانند و در نتیجه از میزان ترک تحصیل کاسته شود.
‏هدف عمده در مدرسه پیش ‏بردن یادگیری دانش آموزان است. تمام فعالیت های مدرسه باید متوجه همین هدف باشد، ‏زیرا مقدار و نوع یادگیری دانش آموزان است که میزان فعالیت های مدرسه را روشن می ‏کند. هرگاه دانش آموز مطلبی را یاد بگیرد و این امر موجب تغییر رفتار وی خواهد شد و ‏به عبارت دیگر تجارب یادگیری موفقیت آمیز موجب تغییراتی در رفتار دانش آموز می شود. ‏به وسیله ارزیابی و امتحان است که معلم می تواند اثر کوشش های خود را بفهمد و یا ‏بداند که چه اندازه توانسته است دانش آموز را در راه رسیدن به هدف های مورد نظر کمک ‏کند و خود نیز تا چه حد موفق بوده است. چنان چه امتحان به جای این که یک وسیله ‏باشد، یک هدف اصلی به شمار آید، بر کل فرآیند آموزشی اثرات سوء می گذارد و هدف های ‏حقیقی آموزش و پرورش را به مخاطره می اندازد، در چنین حالتی امتحان بر چگونگی تدریس ‏و یادگیری تأثیر گذاشته و دانش آموزان فقط برای کسب نمره و قبول شدن در امتحان ‏فعالیت می کنند.
‏دانش آموزان برای دریافت نمره به حفظ کردن مطالب می ‏پردازند و در نتیجه قدرت تفکر و استدلال و نوآوری فراگیران ضعیف می گردد و موجب ‏خستگی آنها از درس و معلم می شود. همه این موارد منجر به عدم پیشرفت و افزایش میزان ‏افت تحصیلی و در نهایت ترک تحصیل دانش آموزان می گردد.
‏استفاده از شیوه های ‏صحیح امتحان یا ارزیابی پیشرفت تحصیلی، نه تنها معلم را قادر می سازد که دانش ‏آموزان خود را در رسیدن به هدف های آموزش و پرورش راهنمایی کند، بلکه براساس ‏ارزیابی مداوم می تواند روش تدریس را نیز ارزیابی کند. به این ترتیب می تواند از ‏ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری کند. بنابراین امتحان وسیله ای نیست که تنها در ‏پایان مراحل تحصیلی و برای و انتخاب افراد مستعد و شایسته تر به کار رود، بلکه ‏امتحان باید به طور مداوم و در جریان تدریس باشد و در موقعیت های مختلف انجام ‏گیرد.
‏گاهی ‏عقب ماندگی در تحصیل بر اثر تنش فکری و وضع آشفته وهیجاناتی است که به مناسبت بلوغ ‏در نوجوانان ایجاد شده است. از یک سو بحران بلوغ و مسائل مربوط به آن و از سوی دیگر ‏بحران هویت و مسائل ارزشی و از طرفی روابط با والدین و همسالان، نوجوان را بر سر

 

تحقیق بررسی عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد 47 ص

تحقیق بررسی عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد 47 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 90 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏چکیده
‏در این تحقیق،به بررسی عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد پرداخته شد بدین ترتیب که میزان عزت نفس را با تست کوپراسمیت مورد سنجش قرار دادیم.
‏نمونه تحقیق 30 نفر زن متأهل و 30 نفر مجرد در نظر گرفته شد، پس از بدست آوردن نمرات خام، جدول توزیع فراوانی، شاخصهای گرایش مرکزی و پراکنش، نمودارهای چند ضلعی ترسیم شد و در نهایت از طریق آزمونt‏ گروههای مستقل به بررسی تفاوت بین عزت نفس دو گروه پرداختیم .
‏از آنجائیکه t‏ بدست آمده کوچکتر از t‏ جدول بود به این نتیجه رسیدیم که تفاوتی بین عزت نفس زنان متأهل و مجرد وجود ندارد .
‏3
‏مقدمه
‏در روان شناسی شخصیت و روان شناسی اجتماعی مباحث جنجال برانگیزی مطرح می شوند، این مباحث جذابیت خاصی را برای محققین ایجاد نموده و زمینه مساعدی را برای برپایی تحقیقات بنیادی و کار بردی فراهم ساخته اند. یکی از موضوعاتی که همواره به مانند پلی ارتباط بین روان شناسی شخصیت و روان شناسی اجتماعی را ایجاد می کند،مبحث خویشتن است . در مبحث خویشتن‏ -self
‏، عزت نفس‏ -self steam
‏، کنترل خویشتن‏ -self control
‏ و…‏ عنوان می گردد .
‏3
‏در حال حاضر، تحقیقات فراوانی در زمینه عزت نفس صورت می گیرد که عوامل شکل دهنده آن را معرفی خواهند کرد .(کریمی، یوسف،1364، ص‏ 24 )
‏در زمینه عوامل مؤثر بر عزت نفس عنوان می گردد که عوامل گوناگونی در ارتباط با آن می باشند ،که این پژوهش هدف آن است از تفاوت های متعددی که بین مجردین و متأهلین وجود دارد عزت نفس مورد ارزیابی قرار می گیرد. به عبارت دیگر رابطه ازدواج و عزت نفس مورد بررسی قرار می گیرد .
‏موضوع تحقیق:
‏5
‏بررسی میزان عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد.
‏فایده، اهمیت، هدف تحقیق:
‏یکی از زیر بنایی ترین و مهمترین عوامل مؤثر در سلامتی روان ، عزت نفس می باشد. چنین به نظر می رسد که بحث پیرامون این موضوع ،یک ضرورت اساسی ، به منظور ارتقاء سطح بهداشت روانی در جامعه می باشد .
‏نیاز اصلی و اساسی ما در زندگی داشتن احساس خوب در مورد خودمان است ، ما نیاز داریم که خود را از نظر جسمی ، فکری و احساسی و عاطفی انسان خوب و با ارزش بدانیم. چنین احساسی ، نیاز قطعی و اساسی است که بدون دادن اعتبار و ارزش لازم به خودمان هرگز قادر نخواهیم بود تا از احساس آرامش و آسایش درون برخوردار شویم.( نینوایی ،1375،ص 14ـ13)

 

تحقیق بررسی علل بزهکاری در کودکان و ، نوجوانان و جوانان 22 ص

تحقیق بررسی علل بزهکاری در کودکان و ، نوجوانان و جوانان 22 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 20 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏به نام خدا
‏وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
‏سازمان آموزش و پرورش استان تهران
‏آموزش و پرورش منطقه 6 تهران
‏جزوه
‏بررسی علل بزهکاری در کودکان و ، نوجوانان و جوانان
‏باسمه تعالی
‏علل دزدی و بزهکاری در کودکان و نوجوانان را در زمینه های مختلفی می‌توان جویا شد.
‏1-ضعف ایمان و تقوا
‏2-عدم توجه اولیاء به رفتار فرزندان
‏3-تناقض در رفتار پدر و مادر با هم
‏4-عدم آشنا نمودن فرزندان با مسائل دینی (نماز –‏ روزه –‏ راستگویی و صداقت) و با زندگانی ائمه اطهار (ع) و رسول اکرم(ص)
‏5-باید اولیاء و مربیان ، ‏دانش آموزان ‏را با دستورات دینی بیشتر آشنا نمایند. اگر می‌خواهیم جامعه سالمی داشته باشیم دانش آموزان را به اندازه درکشان با مسائل دینی آگاه نمود تا این که به سن تکلیف و بلوغ برسند باید در مقطع راهنمایی و متوسطه کاملا عامل به نماز خواندن باشند به چند حدیث اشاره می‌گردد. حضرت رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: به کودکان خود نماز یاد بدهید، همین که آنها به بلو‏غ‏ رسیدند آنها را وادار به نماز خواندن کنید. –‏ رسول اکرم (ص) شما را ه نماز و مراقبت از آن سفارش می‌کنم زیرا نماز برترین عمل و پایه‌ و اساس دین شماست –‏ دو رکت نماز دانشمند بهتر از 70 رکعت نماز غیر عالمی می‌باشد حضرت علی(ع) می‌فرمایند: ای طالبان علم و دانش خدا را در هنگام نماز در نظر بگیرید.
‏2
‏امام صادق(ع): بعد از شناخت خداوند ، چیزی را برتر از نماز نمی‌بینم.
‏رسول اکرم (ص): هیچ چیزی معادل نماز نیست نماز نور چشم من است
‏امام سجاد (ع): همانا حق نماز بر تو این است که بدانی نماز درود بر خداوند است.
‏رسول اکرم(ص): برای هر چیزی قیمتی هست ولی برای نماز هیچ قیمت و ثمنی نیست.
‏نماز وسیله سنجش مردم است. نماز کوبنده شیطان است.
‏دل را در تاریک با نماز روشن کن.
‏نماز پرچم و آرم نشانه و مکتب اسلام است.
‏برای هر چیزی چراغی و روشنایی است چراغ قلب مؤمن نمازهای یومیه است.
‏برای هر چیزی زینتی است زینت اسلام نماز است.
‏برای هر چیزی رکن و اساس است که رکن و اساس مؤمن نماز است.
‏حضرت زهرا (س): نماز مبرا کننده از کبر و غرور و خود پرستی و خود پسندی است.
‏امام باقر(ع): ای طالبان علم و دانش نماز به پا دارید.
‏اگر فرهنگ اعتقادات از اعوان کودکی در خانواده شکل گیرد ما در جامعه خ‏و‏دمان معزلی نخواهیم داشت.
‏ولی وجود برخی از فیلمهای سینمایی و بعضی از سریالهای تلویزیونی، ماهواره، سی‌دی‌های رایانه‌ای و اینترنت آموزه‌های غلطی را به دانش آموزان در سنین مختلف می‌دهند. اگر خانواده نقش اصلی خود را در حفظ ارزشهای دینی ایفا کند نوجوانان و جوانان در جهت صحیح و درست پاک قدم می‌گذارند و به دنبال بزهکاری نمی‌ روند «‏با ‏آن که بیکاری و مواد مخدر در مملکت بیداد می‌کند جوانان اکثرا آلوده شده‌اند تمام اوقات خود را جوانان برای تهیه مواد مخدر که مصرف نماید دست به انواع بزه می‌زند سرقت، دزدی، خودکشی و …‏ که اگر پدر و مادر در دوران کودکی با فرزند خود رابطه صادقانه و دوستانه‌ای داشته باشند هرگز آن کودک در بزرگسالی دنبال کار خلاف که از نظر جامعه نابهنجار می‌باشد نمی‌رود و سعی می‌کند که همیشه پاک بماند.
‏3
‏حال: در این جزوه به بررسی بعضی از معضلات اجتماعی می‌پردازیم با غنی سازی دین محوری همراه با عمل نه با صحبت کردن و حرف ؟؟؟ و خداوند را ناظر بر اعمال و رفتار خود بدانیم هرگز در فعالیتهای روزانه‌مان خطا نخواهیم کرد و خانواده‌ها باید همیشه پل ارتباطی بین خانه و مدرسه باشند که در این صورت با تبادل و نظر بین معلمان و مربیان و اولیاء‌ مشکلات حل خواهد شد معلم در جریان ‏خصوصیات دانش‏‌‏آموز ‏خود در منزل قرار می‌گیرد اولیاء نیز در جریان وضعیت فرزندشان در مدرسه قرار خواهند گرفت که هر کدام در هر زمینه‌ای مشکل داشتند با ارائه راه کارهای جدید همدیگر را کمک می کنندو
‏و من ا…‏ التوفیق –‏ خرداد 85
‏4
‏باسمه تعالی
‏امام علی(ع):
‏بخشش و تفضل هیچ پدری به فرزندی بهتر از عطیه ادب و تربیت نیست.
‏بررسی علل دزدی در کودکان و نوجوانان

 

تحقیق بررسی علل پیشرفت و تعالی فرهنگی ایران 74 ص

تحقیق بررسی علل پیشرفت و تعالی فرهنگی ایران 74 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 68 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
2
‏«‏به نام ایزد منّان‏»
‏بررسی‏ علل‏ پیشرفت و تعالی‏ فرهنگی ایران
‏و موانع موجود در این زمینه
3
‏تقدیم به کسانی که دلسوزانه در جهت تعالی و پیشرفت کشور عزیزمان ایران گام برمی‏‌‏دارند. بخصوص ‏مادر‏عزیز فرهنگی‏ ام ‏ که با تلاش وافر خود در جهت شکوفایی استعدادهای این مرزوبوم تلاش می‏‌‏نمایند.
4
‏سخنی چند:
‏یکی از ابتکارات خوب و کارساز دولت جمهوری اسلامی طرح سؤالاتی تحت عنوان پرسش مهر بوده است، که هرساله از طرف ریاست جمهور محترم مطرح شده است.
‏قطعاً هدف از طرح این پرسش‏‌‏ها استفاده‏‌‏ی بهینه از نظرات مردم روشنفکر و همیشه در صحنه بوده است. که برای رسیدن به رشد و تعالی همه‏‌‏جانبه‏‌‏ی کشور عزیزمان ایران ضروری و اجتناب ناپذیر بوده است.
‏مهرماه امسال نیز مثل سال‏‌‏های گذشته این پرسش‏‌‏ها از جانب ریاست جمهوری مطرح شد. یکی از این سؤال‏‌‏ها ‏«‏عوامل و موانع پیشرفت‏ فرهنگی ایران‏ ‏»‏ بود.
‏لذا در جهت نیل به این اهداف متعالی و ارزشمند اقدام به گردآوری مطالبی چند در این زمینه نمودیم. و امیدواریم با ارائه‏‌‏ی این کار توانسته باشم گا‏م‏ی هرچند ناچیز در جهت پاسخ به سؤال رئیس جمهور محبوبمان برداشته باش‏م‏.
‏باسپاس
‏پرهام یزدان پناه

 

تحقیق بررسی علل تشکیل شهرهای جدید در جهان 36 ص

تحقیق بررسی علل تشکیل شهرهای جدید در جهان 36 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 31 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

2
‏بررسی علل تشکیل شهرهای جدید در جهان
‏چکیده:
‏این مقاله سعی بر آن دارد تا به بررسی علل تشکیل شهرهای جدید در جهان بپردازد.
‏بر همین اساس ابتدا به سابقة تاریخی ایجاد شهرهای جدید پرداخته شده و چند تعریف از شهرهای جدید ارائه گردیده است. در ادامه سابقه احداث شهرهای جدید بطور مختصر بیان گردیده و سپس عوامل لزوم شهرهای جدید بصورت کلی بیان می گردد. شهرهای جدید بر اساس وسعت، فاصله جمعیت نوع و سطح فعالیتها در چندین الگوی کلی که شامل شهرهای جدید مستقل، شهرهای جدید اقماری و شهرهای جدید پیوسته می باشد طبقه بنید شده که به بررسی اجمالی آنها پرداخته شده و در پایان نتیجه گیری خواهد شد.
‏بر اساس سه الگوی فوق در مناطق مختلف دنیا الگوهای دیگری از شهرهای جدید احداث شده اند که در پیوست شماره 1 به طور مفصل توضیح داده خواهد شد.
‏در پیوست شماره 2 سابقه ایجاد شهرهای جدید در ایران در چهار دوره مورد مطالعه قرار می گیرد و سپس اهداف عمده شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی توضیح داده شده و در پایان این قسمت نیز نتیجه گیری در مورد شهرهای جدید ایران انجام خواهد گرفت.
‏مقدمه
‏پس از انقلاب کشاورزی ایجاد شهرها، دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان بود. این امر، روند اجتماعی برجسته ای بود که بیشتر موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان با محیط و انسانهای دیگر گردید. در حقیقت، تغییر در واکنشهای انسانها نسبت به هم و نسبت به محیط، به تحول اجتماعی و دگرگونی فضایی امکان داد که نمود عینی آن بصورت یک پدیده نو که اصطلاحاً ‏«‏شهر‏»‏ نامیده می شد، نمایان گردید. بنابراین، پیدایش شهرها را باید نقطة عطفی در تاریخ اجتماعی انسان بحساب آورد (نظریان، 1374، ص 9)
‏فرایند تشکیل و توسعه شهرها در سراسر جهان، پیوسته و بر اساس روابط متقابل محیطهای طبیعی و فرهنگی بوده است. با اینکه پیدایش شهرها باعث رشد فرهنگ و تمدن و روابط اجتماعی میان انسانها گردید و مسیر زندگی او را به نحو دلخواه تغییر داد اما با توجه به تحولاتی که در طول تاریخ، بخصوص، در صد سال اخیر در ارتباط با استقرار حکومتها، دولتهای مرتبط با اقتصاد صنعتی و سرمایه داری جهان، موجب دگرگونی در روند تمدن و فرهنگ عمومی شهرنشینی، عملکرد شهرها، توسعه و گسترش آنها و دگرگونی فضای پیرامون آنها گردیده است. در دنیای امروز یک حرکت انفجاری و فزاینده در شهرنشینی بوجود آمده است و جمعیت و تعداد شهرها روز به روز در حال افزایش می باشد و این امر سبب پیدایش عوارض و مشکلات فراوانی در زندگی شهرنشینی انسانها گردیده است. این معضلات بخصوص در کشورهای توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته نمود بیشتری یافته است. زیرا در اینگونه کشورها اختلاف سطح درآمد بین شهر و روستا، عدم برنامه ریزی صحیح برای توزیع اصولی امکانات و منابع بین شهرها و فضای پیرامونشان، عدم توجه اصولی و منطقی به برنامه ریزی ناحیه ای و منطقه ای، عدم توجه به توسعه و رشد صحیح و متناسب شهرها و غیره، موجب پیدایش شرهای بزرگ ناموزون و نامتناسب و بدون توجه به نظام سلسله مراتب شهری در این کشورها گردیده است و این مسائل باعث بروز بسیاری از معضلات شهری شده است که از ‏ننآن جملعه
2
‏جمله آنها می‏‌‏توان به افزایش جمعیت و تراکم شدید جمعیت شهرنشینی، انواع آلودگی های زیست محیطی، آلودگی هوا، آلودگی صوتی، بروز انواع مشکلات اجتماعی و فرهنگی، افزایش شغلهای کاذب، افزایش بیکاری، حاشیه نشینی و ... اشاره نمود. (داداشپور، 1381، ص 5)
‏با توجه به مسائل و مشکلات فوق، انواع راهکارها و راه حلها جهت غلبه بر آنها و ایجاد تعادل و توازن در رشد شهری و ارتباط منطقی بین شهرها و فضای پیرامون ارائه و اجرا گردیده اند که یکی از آنها، ایجاد ‏«‏شهرهای جدید‏»‏ بعنوان راهکار اساسی جهت حل معضلات شهرهای بزرگ و ایجاد تعادل در توزیع امکانات و توازن در نظام سلسله مراتبی شهرها بود که با دیدگاههای متفاوت و معیارهای مختلف در نقاط گوناگون جهان طراحی و احداث گردیدند.
‏کشور ایران نیز بعنوان یک کشور قدیمی که مدنیت و فرهنگ شهرنشینی در آن بسیار پرسابقه است و از اثرات منفی مشکلات و معضلات شهری مذکور در امان نمانده است. رشد شهرنشینی و افزایش سریع جمعیت شهری تبعات منفی ناشی از آن از مهمترین مسائل و مواردی است که در سطح ملی و منطقه ای اذهان عمومی و برنامه ریزان شهری و شهرسازان و حتی مسئولین کشوری را به خود مشغول کرده است.
‏در ایران نیز، ایجاد شهرهای جدید بعنوان یکی از راه حلهای اساسی و مناسب جهت رفع و کاهش معضلات شهری کلانشهرها مورد توجه قرار گرفته و در اطراف تعدادی از شهرهای بزرگ طراحی و اجرا گردیده اند. (داداشپور، 1381، ص 7 الی 15)
‏مقاله حاضر شهرهای جدید را مورد بررسی قرار می دهد.
‏بیان موضوع:
‏بحث شهرهای جدید یا نوشهرها، سابقه در تاریخ شهرنشینی بشر دارد چنان که، فرایند پدیده ای تحت عنوان شهرهای جدید را می توان در اواخر دوره باستان یا در قرون وسطی نیز ملاحظه کرد. در این دوران، در پهنه وسیع امپراطوری های بزرگی همچون ایران و رم، این پدیده بخوبی قابل مشاهده و بررسی می باشد.
‏اما طرح ایجاد شهرهای جدید به شکل کلاسیک و مدرن را، می توان به اوایل قرن بیستم، یعنی زمانی که به واسطة انقلاب صنعتی، تغییرات گسترده و همه جانبه ای در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بخش بزرگی از جوامع بشری بوجود آمد، نسبت داد. یکی از نمادهای بارز این دگرگونی ها را می توان رشد روزافزون جمعیت شهری شهرنشینی و گسترش دامنه فیزیکی شهرها دانست.
3
‏با گذشت زمان، این گسترش، یک سری مسائل و مشکلاتی را در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و زیست محیطی ببار آورد که مسؤولان و برنامه ریزان شهری را بر آن دانست تا در جهت رفع آنها چاره اندیشی کنند که یکی از مهمترین تدابیری که در جهت رفع این موانع و مشکلات اندیشیده شد طرح ساخت شهرهای جدید یا نوشهرها بود.
‏بیش از نیم قرن است که نظریه شهرهای جدید، (بصورت مدرن و جدی) به اشکال مختلف در نظامهای سرمایه داری، سوسیالیستی سابق و جهان سوم به تناسب ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و خصوصیات طبیعی آنها بکار گرفته شده است؛ نظریه شهرهای جدید در کشورهای سرمایه داری غرب، برای اجرای راهبرد عدم تمرکز، مهار و رشد شهرهای بزرگ، جذب سرریزهای جمعیتی، توزیع فضایی بهینه جمعیت و صنعت و ساماندهی فضایی پایتخت و مادرشهرها بکار گرفته شد که نتایج گوناگونی ببار آورده است.
‏در کشورهای سوسیالیستی سابق، نظریه شهرهای جدید، برای اجرای راهبرد ایجاد قطب رشد، جلوگیری از رشد شهرهای بزرگ، استفاده از منابع داخلی، توزیع فضایی جمعیت و صنعت، توسعه نواحی عقب مانده و آمایش سرزمین بکارگرفته شده که نتایج گوناگونی ببار آورده است؛ بطوریکه این نظریه در شوروی سابق موفق بوده و بعنوان نظریه تمرکززدایی پذیرفته شده است؛ اما در لهستان و مجارستان چندان موفق نبوده، بطوریکه مجارستان به سوی سیاست توسعه شهرهای کوچک و میانه روی آورده است. در جهان سوم، این نظریه برای اجرای راهبرد عدم تمرکز، آمایش سرزمین، ایجاد قطب رشد، توسعه ناحیه ای، انتقال مراکز اداری، ساماندهی فضایی شهرهای بزرگ، ایجاد قطب سرویس دهی به نواحی روستایی، ایجاد مراکزی برای یکپارچه سازی روستاها و تجدید ساخت شهرهای تخریب شده بکار گرفته شد و نتایج گوناگونی ببار آورده است. (زیاری، 1378، ص 73 ‏–‏ ص 74)
‏امروزه، رشد سریع شهرها و گسترش بی حد و مرز قطبهای اجتماعی، اقتصادی و صنعتی، بخصوص رشد غول آسای شهرهای بزرگ، نشانگر استقبال روزافزون توده های مردم از پدیده شهرنشینی است. علی الخصوص که سکونت در شهرهای بزرگتر، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که این پدیده زمینه‏‌‏ای است برای بروز بحرانهای اجتماعی و اقتصادی از یک طرف و ایجاد مسائل مربوط به محیط زیست و بالاخره مسائل فرهنگی و انسانی از طرف دیگر (بخشنده نصرت، 1378 ص 385)
‏جدا شدن روستائیان از روستا و روی آوردن آنها به شهرها در نتیجه کمبود امکانات رفاهی، زیستی و بخصوص اشتغال در مناطق روستایی، موجبات اصلی رشد سریع شهرهاست. (گیتی اعتماد و دیگران، 1363، ص 56)
‏شهرهای جدید در نظام های اجتماعی ‏–‏ اقتصادی جهان و با توجه به تحولات نظریه ای، بسیار دگرگون شده اند و هنوز تعریف جامع و جدیدی ارائه نشده است، اما می توان تعاریف ذیل را برای آنها پذیرفت:
4
‏چند تعریف برای شهرهای جدید:
‏1)ایجاد شهرهای جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک منبع قدرت یا سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان و منابع برای توسعه شهر و اعمال کنترل مداوم بر آنست تا شهر به اندازه بادوامی برسد.
‏2)شهرهای جدی، اجتماعهای برنامه ریزی شده ای هستند که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شوند.
‏3)شهر جدید، اجتماعی خوداتکاست با جمعیت و مسافت مشخص، فاصله ای معین از مادرشهر، برنامه ریزی از پیش تعیین شده، اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل
‏4)معمولاً شهرهای جدید برای تمرکززدایی کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه نزدیکی به شهرهای بزرگ تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی ‏–‏ اجتماعی فراهم آید؛ بدین ترتیب جذب سرریزهای جمعیتی، ساماندهی فضایی مادرشهر و ناحیه شهری، بهبود وضعیت محیط کار، زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر شود. در واقع مفهوم شهر جدید، مفهوم اجزای یک شهر در ارتباط ارگانیک با یکدیگر است (داداشپور، 1381، ص 5)
‏مسابقة احداث شهرهای جدید:
‏اگر منظور از طراحی شهرهای جدید و ایجاد نظامی از پیش فکر شده برای نحوة استقرار کاربری های شهری و نحوه ارتباط بین آنها در کل مجموعه و نیز نحوة ارتباط این نظام در چارچوب های وسیع تر ناحیه ای و ملی فرض کنیم، این امر سابقه طولانی دارد. بطور کلی شهرهای جدید در بیشتر دوره های تاریخی، بویژه از زمانی که شهرنشینی شروع گردید، در اقصی نقاط دنیا طراحی و احداث گردیده اند. احداث این شهرها در مواردی به مثابه برنامه ای برای تحقق بخشی از سیاسیت حکومتها بوده است که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین‏‌‏النهرین، موهنجودارو، (Mohenjo-Daro)‏ در ایندوس، کاهن (Kahen)‏ در مصر، اولین توس (Olynthus)‏ و پرینس (Perience)‏ در یونان و تعدادی مراکز شهرهای جدید در آفریقا را نام برد (داداشپور، 1381، ص 9).
‏در قرون وسطی گروههای مذهبی و پادشاهان، شهرهای جدید بسیاری را ساخته اند در عصر رنسانس نیز معماران و برنامه ریزان، چنین شهرهایی را ایجاد کرده اند که از آن میان می توان از ‏«‏اسکارموزی‏»‏ نام برد. همچنین پس از کشف آمریکا توسط ‏«‏کریستف کلمب‏»‏ در سال 1492 میلادی در ساحل جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد. در ایران نیز پادشاهان در گذشته های دور، شهرهای جدید متعددی ساخته اند که از آن میان می توان از تخت جمشید و نیشابور را نام برد (زیاری، 1378، ص 7)