هزار فایل: دانلود نمونه سوالات استخدامی

دانلود فایل, مقاله, مقالات, آموزش, تحقیق, پروژه, پایان نامه,پروپوزال, مرجع, کتاب, منابع, پاورپوینت, ورد, اکسل, پی دی اف,نمونه سوالات استخدامی,خرید کتاب,جزوه آموزشی ,,استخدامی,سوالات استخدامی,پایان نامه,خرید سوال

هزار فایل: دانلود نمونه سوالات استخدامی

دانلود فایل, مقاله, مقالات, آموزش, تحقیق, پروژه, پایان نامه,پروپوزال, مرجع, کتاب, منابع, پاورپوینت, ورد, اکسل, پی دی اف,نمونه سوالات استخدامی,خرید کتاب,جزوه آموزشی ,,استخدامی,سوالات استخدامی,پایان نامه,خرید سوال

دانلود تحقیق ارگونومی و کاربرد آن در طراحی خودرو 11 ص

تحقیق-ارگونومی-و-کاربرد-آن-در-طراحی-خودرو-11-ص
تحقیق ارگونومی و کاربرد آن در طراحی خودرو 11 ص
فرمت فایل دانلودی: .zip
فرمت فایل اصلی: .doc
تعداد صفحات: 11
حجم فایل: 66 کیلوبایت
قیمت: 8000 تومان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 11 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

2
‏ارگونومی ‏و کاربرد آن در طراحی خودرو
‏اگر به محصولات ‏و کالاهایی که در محیط زندگیتان وجود دارد خوب ‏بنگرید، متوجه خواهید شد که بیشتر این محصولات در ‏واقع برای کمک به انسان و راحت تر و سریع تر انجام ‏دادن وظایف روزانه شان پدید آمده اند.
‏اگر ‏به محصولات و کالاهایی که در محیط زندگیتان وجود ‏دارد خوب بنگرید، متوجه خواهید شد که بیشتر این ‏محصولات در واقع برای کمک به انسان و راحت تر و سریع ‏تر انجام دادن وظایف روزانه شان پدید آمده اند. ‏از آن جایی که در بیشتر این موارد، این انسان ‏است که از این وسایل و ابزارها استفاده می کند ‏بنابراین طراحان و مهندسین باید برای اطمینان یافتن ‏از راحتی، ایمنی، کارایی و سلامت استفاده از این ‏کالاها حتما توانایی‌ها و محدودیت های فیزیکی و بدنی ‏انسان را در طراحی و ساخت وسایل در نظر بگیرند. طبعا ‏اتومبیل نیز به عنوان یک وسیله نقلیه از این قاعده ‏مستثنی نیست. اگر به اتومبیل از دیدگاه یک ایستگاه ‏کاری که در آن راننده باید برای هدایت و کنترل ‏خودرو، کارها و عملیات مختلفی را همچون خواندن عقربه ‏ها و علائم و درجات هشدار دهنده، فشردن پدال گاز و ‏ترمز و کلاچ، عوض کردن و انتخاب دنده مناسب، پیچاندن ‏فرمان و ... انجام دهد، نگاه کنیم آنگاه به خوبی درک ‏خواهیم کرد که برای ایمنی و راحتی راننده و تامین ‏جانی سرنشینان خودرو و سایر افراد دیگری که به نحوی ‏با اتومبیل در ارتباط هستند ‏–‏ همچون عابران پیاده، ‏دوچرخه سواران، موتور سیکلت رانان و ... ‏–‏ چه بسیار ‏نکات ظریف و دقیق و حساس ارگونومیکی باید در خودرو ‏رعایت شوند. ‏طراحی از دیدگاه آنتروپومتری شامل ‏انطباق و هماهنگی و ابعاد و اندازه های بدن با ابعاد ‏و اندازه های محل کار یا ابزار وسیله مورد استفاده ‏است. آنتروپومتری در واقع بخشی از دانش ارگونومی و
2
‏شاخه‌ای از فیزیکال آنتروپومتری است که موضوع آن ‏سنجش و اندازه‌گیری ابعاد و اندازه‌های ظاهری قسمت ‏های مختلف بدن انسان است. چون دانستن ابعاد و اندازه ‏های اعضای مختلف بدن برای طراحی ارگونومیکی بسیاری ‏از وسایل زندگی ضروری است دانش آنتروپومتری نیز با ‏اندازه گیری و ارائه اندازه های مختلف بدن ( مانند ‏طول دست و پا، عرض شانه و کتف‌ها و ... ) و تعیین ‏میدان حرکتی یا محدوده حرکت آنها به طراح کمک می کند ‏تا به میزان زیادی بر ایمنی، سلامت و کارایی بازده ‏طرح خود بیافزاید و از هر جهت یک طرح مناسب ارائه ‏دهد. ‏موضوع اصلی علم ارگونومی یا مهندسی فاکتور ‏های انسانی به بررسی روابط انسان با محیط کارش با ‏هدف بهینه سازی شرایط زندگی و کاری او بر می گردد. ‏یعنی ویژگی ها و توانایی های ارگانیزم انسانی به ‏منظور تطبیق کار با انسان و بر عکس مورد بررسی و ‏تحقیق قرار می گیرد.
‏ارگونومی دو هدف مهم دارد:
- ‏هدف اول افزایش کارایی و بازده انجام کار و ‏فعالیت های دیگر است. افزایش سهولت کاربرد، کاهش خطا ‏و افزایش بهره وری در این مقوله می گنجند.
- ‏هدف ‏دوم تقویت بعضی از ارزش های انسانی مطلوب از جمله ‏افزایش ایمنی، کاهش خستگی و تنش، افزایش راحتی، ‏افزایش مقبولیت نزد کاربر، افزایش میزان رضایت شغلی ‏و بهبود کیفیت زندگی است.
‏این دو عامل به ما ‏نشان می دهند که در هر کاربرد خاص معمولا فقط دسته ‏ای از اهداف بیشترین اهمیت را دارند و این اهداف ‏عموما به هم وابسته است.
●‏کاربردهای ارگونومی
‏با توضیحاتی که داده شد دریافتیم عملکرد یک
3
‏وسیله تنها نمی تواند ملاک قرار گیرد بلکه کالاها و ‏محصولات ساخته شده باید برای استفاده انسان مطابق با ‏نیازها، خواسته ها، راحتی و قابلیتهای او سازگار و ‏هماهنگ گردند در این میان وظیفه متخصصان ارگونومی یا ‏مهندسین فاکتورهای انسانی شامل مهیا کردن راحت ترین ‏شرایط از نظر میزان سر و صدا، کاهش بار مغزی و فشار ‏جسمی، میزان روشنایی، آب و هوا، اصلاح وضعیت کاری و ‏کاهش نیرویی که صرف انجام دادن کارها می شود، ساده ‏کردن اعمال حسی- روانی در خواندن و درک وسایل نشان ‏دهنده به منظور درک انتقال سریع، بدون خطا و اشتباه ‏و دقیق پیام ها و اخطارهای مورد نظر، راحت تر ساختن ‏جابجایی و حرکت اهرم ها و دسته ها، در دسترس قرار ‏دادن کلیدها و دکمه ها و سایر قسمت ها به ترتیب ‏اهمیت و الویت منطقی، اجتناب از کوشش برای فراخوانی ‏اطلاعات غیر لازم و مانند اینها می گردد؛ بنابراین ‏برای اینکه یک تولید کننده بتواند جوابگوی تمام ‏نیازهای افراد مختلف جامعه باشد، باید بداند که چند ‏درصد از این افراد دارای چه خصوصیات و ویژگی های ‏جسمانی هستند و برای این منظور باید از جمعیت ‏مشتریان بالقوه محصول مورد نظر آمارگیری کرده و داده ‏های بدست آمده را توسط کارشناسان تجزیه و تحلیل کند. ‏این آمارگیری نیز باید از گروه های مختلف اجتماع ‏انجام شود زیرا مثلا در یک جامعه، گروهی چاق، عده ای ‏لاغر، بعضی بلندقد، دسته ای کوتاه قد و بالاخره برخی ‏نیز در تمام این افراد متفاوت هستند و به همین دلیل ‏گاهی ارائه یک محصول در بازار برای عده ای بالاتر از ‏حد استاندارد و برای عده ای دیگر پایینتر از حد ‏استاندارد قرار می گیرد. مثلا طی تحقیقی که در سال ‏۱۹۸۵ ‏انجام شد، مشخص شد که یک طرح مطلوب و کاملا ‏مناسب کلاه ایمنی که در اروپا با استقبال فراوانی ‏مواجه شده بود، فقط برای حدود
5
‏۴۰‏ درصد از مردم ‏سریلانکا قابل استفاده بوده است. همچنین وقتی ‏استانداردهای آنتروپومتری آمریکا تعیین شد، این ‏اندازه فقط برای ‏۹۰‏ درصد آلمانی‌ها، ‏۸۰‏ درصد ‏فرانسوی‌ها، ‏۶۵‏ درصد هندی‌ها، ‏۴۵‏ درصد ژاپنی‌ها و ‏۱۰ ‏درصد از ویتنامی‌ها مناسب بوده است.
‏به طور کلی ‏اندازه گیری ابعاد بدن در دو وضعیت صورت می گیرد :
‏۱ – ‏وضعیت ساکن ( ثابت (
‏۲ – ‏وضعیت متحرک
‏در وضعیت ثابت اندازه گیری بدن در حالتی صورت ‏می‌گیرد که بدن هیچ گونه حرکتی نداشته باشد و این ‏اندازه گیری را اصطلاحا آنتروپومتری استاتیک می ‏گویند. در وضعیت متحرک اندازه گیری ابعاد بدن در ‏حالتی که بدن در حالت حرکت می باشد، صورت خواهد ‏گرفت. این اندازه گیری آنتروپومتری دینامیک گفته می ‏شود. ‏به طور کلی آنتروپومتری شامل اندازه گیری ‏اندازه های مختلفی از طول بدن، وزن و حجم اندام ها، ‏فضای حرکتی و زوایای حرکتی هر یک از این اندازه ها ‏بوده و در نهایت تهیه آمار و اطلاعات منتج از آن در ‏تعیین شکل و اندازه ابزار و وسایلی است که در محیط ‏کار مورد استفاده این افراد قرار می گیرد.
‏به ‏طور کلی آنتروپومتری در دو زمینه کاربرد دارد :
‏۱ – ‏برای تطبیق و تناسب ماشین با انسان در جهت ‏راحتی و افزایش راندمان کاربر
‏۲ – ‏جهت ‏استانداردسازی وسایل و تجهیزات مورد استفاده برای یک ‏فرد یا کل جامعه
‏در این زمینه علاوه بر ابعاد ‏بدن، نوع وسایل مورد استفاده، جنس، میزان تحمل نیرو ‏و فشار و سایر فاکتورهای مربوط به انسان از قبیل سن، ‏جنس، نژاد، ساختار بدنی ( ورزش، کار، چاق، لاغر )‏، ‏نوع شغل، رژیم غذایی، وضعیت سلامتی، وضعیت بدن یا ‏پوسچر ( Posture )

 

دانلود فایل
پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.

مقاله بررسی کاربرد مبردها

مقاله بررسی کاربرد مبردها در 16 صفحه ورد قابل ویرایش
دسته بندی فنی و مهندسی
فرمت فایل doc
حجم فایل 19 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 16
مقاله بررسی کاربرد مبردها

فروشنده فایل

کد کاربری 6017

مقاله بررسی کاربرد مبردها در 16 صفحه ورد قابل ویرایش


1- مقدمه Introduction

با توجه به آنچه که در گزارش اول ، اسفند 1381 ( بررسی و چگونگی تعویض مبرد R-22 در چیلرهای مجتمع پتروشیمی اصفهان) به آن اشاره شد و پروژه‏های انجام شده در خصوص‏تعویضCFC ها در این مجتمع، PROPOSAL حذف برای مبردهای R-11 ، R-13 ، R-502 و R-12 صادر شده است و در طی سال گذشته و جاری دستگاههای سبک مجتمـع که با R-12 کار می‏کردند ، در زمـان تعمیرات و در واحد تهویه گاز آنها با مبرد R-134a با موفقیت تعویض شد که در این زمینه می‏توان به دو دستگاه آبسرد کن و دو دستگاه فریزر اشاره نمود.

واحد تهویه امیدوار است بتواند با انجام پروژه تعویض HCFC R-22 که برای اولین بار در کشور در این مجتمع انجام میگیرد ، رسالت خود را در خصوص تعهدات زیست محیطی و پروتکل مونترال تکمیل نموده و بدین ترتیب در کارنامة خود در خصوص RETROFIT تجربه جدید ( تعویض HCFC ها ) را به دستاوردهای خود اضافه نماید.

البته با توجه به تماس‏ها و مکاتباتی که از طریق اینترنت بعمل آمده است، از مبرد R-507 بجای فرئون R-22 فقط در دستگاههای سرد کننده‏ای که دمای آنها زیر صفر است (LOW AND MEDIUM TEMPERATURE) استفاده میشود و این مسئله هم اخیراً و آنهم بصورت یک پروژة تحقیقاتی که از طرف ASHRAE هزینه شده است ، عنوان گردیده و در واقع استفاده از R-507 بجای R-22 در سیستمهای سرد کننده با دمای بالای صفر (HIGH TEMPERATURE) و آنهم به کمک BRINE ( ضد یخ – اتیلن گلایکول ) برای اولین بار در این مجتمع صورت میگیرد که در صورت موفقیت علاوه بر تعویض HCFC ، مسئله بهینه‏سازی در مصرف انرژی نیز مدنظر قرار خواهد گرفت.

نکته : استفاده از گلایکول اتیلن و پائین آوردن دمای آب چیلر از 8°C به 1°C ، از سیستم میتوان بعنوان ICE CHILLER STORAGE بهره برد. ( باید در نظر داشت که مکانیزمها و سیستمهای بکار برده شده از نظر دما و فشار محدودیتی نداشته باشند )

استفاده از دستگاههای ICE STORAGE در طراحیهای جدید و آتی با دمای (1°C) 36°F علاوه بر بهینه کردن مصرف انرژی ، هزینه‏های لوله‏کشی ، داکت و کانال کشی ، پمپها و وسایل برقی را بدلیل کوچک شدن سایزشان کاهش داد.

2- مبردها Refrigerants

مبرد ماده‏ایست که با جذب حرارت از یک ماده و یا یک محیط و انتقال آن به محیط دیگر بصورت عامل خنک کننده عمل می‏کند. در یک سیکل تراکمی تبخیری ، ماده مبرد با تبخیر و تقطیر تناوبی ، به ترتیب حرارت را در اواپریتور جذب و در کاندنسر دفع مینماید.

مبرد میبایستی دارای خواص شیمیائی ، فیزیکی و ترمودینامیکی ویژه‏ای باشد که استفاده از آن مطمئن و از نظر اقتصادی به صرفه باشد.

البته مبردی وجود ندارد که برای همه کاربردها مناسب باشد ، بهمین دلیل میبایستی در انتخاب یک مبرد شرایطی را در نظر گرفت که بتواند نیازهای یک کاربرد بخصوص را تأمین نماید.

3- مبردهای جایگزین و معیارهای انتخاب

Retrofit Refrigerants & The Guide Lines Of Choise



با شرایط خاصی که در سالهای اخیر برای کرة زمین ایجاد شده است ومسئله صدمه دیدن لایة اوزن ، سازمانهای بین‏المللی استفاده از HCFC ها را نیز همانند CFCها محدود و برای حذف (PHASE OUT) کردن آنها برنامه زمان بندی شده‏ای را در نظر گرفته‏اند و شرکتهای تولید کنندة اینگونه مواد سعی بر این دارند که جایگزینهای مناسبی را تولید و در دسترس مشتریها و مصرف کننده‏ها قرار دهند.

البته همانگونه که در گزارش اول به آن اشاره شده است واحد تهویه در نظر دارد که مسئله بهینه سازی انرژی را در زمان تعویض و انتخاب مبرد جایگزین ، مد نظر قرار داده تا بدین ترتیب در کاهش مصرف سوختهای فسیلی قدم مؤثری برداشته باشد. در نتیجه نسبت به تعویضهای گذشته میتوان اصل ششم یعنی ارزیابی انرژی مصرفی را به پنج اصل گذشته اضافه نمود.

الف ) عملکرد Performance

ب) ایمنی Safety

ج) اطمینان Reliability

د) ملاحظات زیست محیطی Environmental Consideration

هـ) ملاحظات اقتصادی Economic Consideration

و) مصرف انرژی Power Consumption

3-1- عملکرد Performance



7- محاسبات سیستم سرد کننده ساختمان سایت آفیس در شرایط موجود با گاز R-22

7-1- محاسبات ترمودینامیکی سیکل با مبرد R-22 ( سیکل ایده‏آل)

سیکل مبرد R-22 را میتوان در نمودار فشار – انتالپی (p-h) مطابق شکل زیر نمایش داد. سیکل ، ایده‏آل بوده و راندمان کمپرسور و افت فشار در لوله‏ها در نظر گرفته نشده است. مقادیر فشار و دما در نقاط مختلف سیکل براساس استاندارد تبرید تراکمی صورت میگیرد. (مخصوص چیلرها)

فرآیندهای مختلف در این سیکل عبارتند از :

فرآیند 1-2 : تراکم بخار مبرد در کمپرسور که در شرایط ایده‏آل و بصورت آیزونتروپیک است.

فرآیند 2-3 : کاهش دمای مبرد در تحول فشار ثابت ( در لوله دیسچارج و کاندنسر)

فرآیند 3-4 : تقطیر یا کاندنس کامل مبرد در یک تحول فشار و دما ثابت

فرآیند 4-5 : تحـول خفقان یا انتالپی ثابت که در وسیله انبساطی صورت می‏گیـرد (اکسپنشن ولو )

فرآیند 5-6 : تحول تبخیر در اواپریتور (CHILLER) که بصورت دما و فشار ثابت انجام می‏گیرد.

فرآیند 6-1 : ناحیه‏سوپرهیت است که در واقع‏برای‏جلوگیری از صدمه‏رسیدن به کمپرسور ، بخار اشباع در اواپریتور را قبل از ورود به کمپرسور کمی گرم می‏کنند تا بصورت بخار داغ (SUPERHEAT) وارد کمپرسور شود.

در محاسبة سیکل تبرید مورد نظر با مبرد R-22 و بصورت ایده‏آل از داده‏های موجود در مرکز اسناد و کاتالوگ شرکت سازنده چیلر (CLIMAVENTA) استفاده شده است. البته لازم به ذکر است که بار حرارتی کاندنسر در محاسبات انجام شده براساس اختلاف دمای 6 درجه (INLET 29°C , OUTLET 35°C) صورت گرفته است درصورتیکه طبق LOG SHEETهای پیوست اختلاف دمای آب ورودی و خروجی کاندنسر چیزی در حدود 10 درجه است که این مسئله باعث افزایش ظرفیت کاندنسر خواهد شد. ( مشخصات فنی و داده‏های سیستم در پایان گزارش پیوست میباشد )

7-2- جزئیات محاسبات سیکل تبرید R-22 ( سیکل واقعی )

از آنجائی که جریان سیال در دو مبدل کاندنسر و اواپریتور دو فازی ( اشباع SATURATION ) میباشد ، افت فشار ناچیزی ایجاد می شود که تأثیر آن در محاسبات قابل اغماض و ناچیز است. همچنین افت فشار لوله‏های رابط نیز در موازنة حرارتی سیکل قابل چشم‏پوشی است.

و تنها عامل مهم در محاسبات سیکل بصورت واقعی ، راندمان ((?C کمپرسور است.، که میبایستی در نظر گرفته شود.

البته راندمان کمپرسورهای سیلندر پیستونی فرئونی که توسط خود شرکتهای سازنده ارائه میگردد ، چیزی در حدود 70 تا 80 درصد است. لذا به منظور دقت در محاسبات و آنهم برای تعویض R-507 مقدار راندمان 75 درصد در نظر گرفته شده است.

راندمان یک کمپرسور سیلندر پیستونی رابطة مستقیمی با نسبت تراکم آن دارد.

البته با توجه به تمامی LOG SHEET های پیوست در این گزارش که توسط افراد گروه تهویه و در تابستان سال جاری و در شرایط مختلف تکمیل شده است راندمان کمپرسور چیلر مورد نظر بالای 75 درصد است.

8- محاسبات سیستم سردکنندة ساختمان سایت آفیس با R-507

8-1- محاسبات ترمودینامیکی سیکل با مبرد R-507 ( سیکل ایده‏آل )

براساس گزارشات و مقالاتی که از طریق اینترنت دریافت شده است ، درصورت جایگزین کردن R-507 ، فشار دیسچارج کمپرسور در حدود (3.4 BARG ) +50 PSIG نسبت به R-22 افزایش خواهد داشت و بر عکس دمای دیسچارج کمتر خواهد شد.

لذا محاسبات ترمودینامیکـی سیکل با مبرد R-507 براساس داده‏های شرکت سازنده چیلر ( دمای اواپریتور 0°C و 10°C سوپر هیت گاز ورودی کمپرسور ) و با لحاظ کردن افزایش +50 PSIG به فشار خروجی کمپرسور انجام گرفته است.


مقاله بررسی کاربرد فلز سرب

مقاله بررسی کاربرد فلز سرب در 17 صفحه ورد قابل ویرایش
دسته بندی مواد و متالوژی
فرمت فایل doc
حجم فایل 17 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 17
مقاله بررسی کاربرد فلز سرب

فروشنده فایل

کد کاربری 6017

مقاله بررسی کاربرد فلز سرب در 17 صفحه ورد قابل ویرایش


سرب در حدود 6 تا 7 هزار سال پیش در مصر و بین النهرین کشف شده است. این فلز در شمار قدیمی ترین فلزهایی است که انسان آن را بکار برده است. به این فلز در زبان انگلیسی Lead در عربی رصاص و در زبان پهلوی سرب گفته می شود. در حدود 4000 سال پیش از میلاد مصری ها و سومری ها از سفید سرب برای آرایش استفاده می کردند. در قرون وسطی از سرب به گستردگی در مصالح ساختمانی استفاده می شده است. در ایران نیز سرب از اواخر هزاره سوم شناخته شده و چون ذوب کربنات های سرب آسان بوده است، معادن کربنات سرب زودتر مورد استفاده قرار گرفته اند.

در حال حاضر مهمترین کاربردهای آن در باطری ها، کابل ها و بلبرینگ ها می باشد. روی در سال 1746 بوسیله شیمیدان آلمانی بنام مارگراف کشف شده است. این فلز برای مدت 2000 سال بعنوان یکی از اجزاء آلیاژ برنج در اروپا و آسیا مصرف می شده است. در حدود 150 سال پیش از میلاد مسیح رومی ها از این فلز و آلیاژهای آن سکه تهیه می کردند. امروزه بیشترین کاربرد روی در صنعت گالوانیزه، ترکیب آلیاژها و الکترونیک است. معمولا سرب و روی با یکدیگر و با فلزاتی چون مس، طلا و نقره همراه می باشند. همچنین کانسارهای سرب و روی با درصدهای متنوعی از این فلزات شناسایی شده اند. (4، ص 5)


2-1 ژئوشیمی و مینرالوژی سرب:

بطور کلی چهار ایزوتوپ پایدار سرب با اعداد جرمی 204،206،207 و 208 وجود دارند که از بین آنها ایزوتوپ 208 با فراوانی 1/52% بیشترین ایزوتوپ سرب است. ایزوتوپ‌های 206،207 و 208 محصولات نهائی متلاشی شدن اورانیوم و توریم می باشند. سرب بطور کلی از لحاظ فراوانی در پوسته زمین در رتبه سی و چهارم قرار دارد، سرب دارای کلارک 3-10*6/1% می باشد، در حال حاضر بطور متوسط حداقل ضریب تجمع سرب برای تشکیل کانسارهای اقتصادی در حدود 2000 می باشد. کلارک سرب از سنگهای باریک به سمت سنگهای اسیدی افزایش می یابد، بطوریکه میزان کلارک در سنگهای اوترابازیک 5-10*1% در سنگهای بازیک 4-10*8% و در سنگهای با منشأ ماگمایی اسیدی 3-10*2% می باشد. (4)

کانی های اصلی سرب و درصد سرب در هر کدام به ترتیب زیر می باشد:

گالن با 6/86% سرب، جیمسونیت با 16/40% سرب، بولانگریت با 42/55% سرب، بورنیت با 6/42% سرب، سروسیت با 6/77% سرب و آنگلزیت با 3/68% سرب.

3-1 ژئوشیمی و مینرالوژی روی:

روی دارای 5 ایزوتوپ پایدار است که اعداد جرمی آن 64، 66، 78، 80 می باشد که در این میان بیشترین ایزوتوپ آن ایزوتوپ 64 با فراوانی 9/48% می باشد. روی از لحاظ فراوانی در رتبه بیست و سوم پوسته زمین قرار دارد. کلارک روی تا حدودی بیشتر از سرب می باشد، میزان کلارک روی 3-10*3/8 و ضریب تجمع آن برای تشکیل کانسارهای اقتصادی 500 می باشد. میزان کلارک روی از سنگهای ماگمائی با منشأ بازی به سمت سنگهای ماگمایی با منشأ اسیدی افزایش پیدا می کند. میزان کلارک در سنگهای اولترابازیک 3-10*3% در سنگهای بازی 3-10*3/1% و در سنگهای اسیدی 3-10*6% می باشد. میزان کلارک در سنگهای اسیدی خیلی نزدیک به میزان کلارک در پوسته است. کانی های اصلی روی و درصد روی هر یک به صورت زیر می باشد:

اسفالریت با 67% روی، ورتزیت با 63% روی، اسمیت زونیت با 52% روی، همی مورفیت با 7/53% روی. (4)

4-1 انواع کانسارهای سرب و روی:

بطور کلی انواع کانسارهای سرب و روی عبارتند از:

3-1) اسکارن

3-2) رگه ای

3-3) استراتاباند

3-4) دگرگونی

1-4-1 کانسارهای اسکارن:

چنانچه در دگرگونی مجاورتی موادی از توده نفوذی به سنگ میزبان افزوده شود، کانسارهای اسکارن پدید می آید. بطور معمول کانی های منطقه اسکارن متنوع و فراوانند. اسمیرنف این کانسارها را با توجه به مبانی مختلف به پنج گروه تقسیم کرده که در این میان به رده بندی بر مبنای ترکیب سنگ های دربرگیرنده توده نفوذی اهمیت بیشتری داده زیرا به اسکارن آهکی، اسکارن منیزیتی و اسکارن سیلیکاته اشاره می کند.

امروزه این کانسارها را که از دیدگاه اقتصادی مورد توجه بسیاری از زمین شناسان قرار دارند بر مبنای نوع غالب و چیره و با ارزش موجود در آنها تقسیم بندی می کنند که در حقیقت دنباله رده بندی این کانسارها بر پایه نوع سنگ در بر گیرنده توده نفوذی است.

اینودیک بورت کانسارهای اسکارن آهکی را به پنج گروه اسکارن های آهن، تنگستن، مس، سرب، روی و قلع تقسیم کرده است. نکته قابل توجه این است که بر عکس کانی های موجود در اسکارن ها که ترکیبی پیچیده و متنوع دارند، کانه ها ، بطور معمول، سولفورها و اکسیدهایی با ترکیب ساده هستند. از مهمترین سولفورهای موجود در اسکارن ها اسفالریت و گالن را می‌توان نام برد. (4، ص 23)

کانسارهای اسکارن بیشتر به شکل ورقه، عدسی و یا رگه وجود دارند و دارای ضخامت چند ده متر و وسعت چندصد متر می باشند. در هر صورت مورفولوژی سولفیدهای سرب و روی بر روی ترکیب اسکارن آهکی تأثیر گذاشته و آنها را بیشتر پیچیده می کند. ماده معدنی در این موارد بیشتر به شکل عدسی، ستونی و یا پاکتی شکل دیده می شود. شکل کانسار چندین صدمتر در طول و در امتداد گسترش پیدا می کند؛ همچنین ضخامت آن نیز 1 تا 10 متر و یا بیشتر می‌تواند وجود داشته باشد.

-3-4-1 تیپ دره می سی سی پی

این کانسارها در حقیقت منابع اصلی سرب و روی دنیا هستند. گسترش آنها بیشتر در اروپا، شمال آمریکا و شمال آفریقا است. نمونه هایی از این کانسارها در دیگر نقاط جهان از آن جمله شمال استرالیا نیز دیده شده است. کانسارهای یاد شده در اروپا در

منطقه آلپ به نام کانسارهای آلپی و در آمریکا در نواحی میانه دره رودخانه می سی سی پی معروف به کانسارهای نوع دره می سی سی پی هستند. این کانسارها بیشتر در رسوب های پالئوزوئیک و مزوزوئیک اختصاص دارند. نوع سنگ میزبان اکثر آنها سنگ های آهکی است.

استانتون (1972) به همین جهت این کانسارها را زیر عنوان همراهی سنگ آهک سرب و روی مورد بررسی قرار داده است. سنگ در برگیرنده کانه ها اکثراً آهک منیزیم دار و دولومیت است. در برخی مناطق کانسار حالت لایه مانند دارد؛ غالباً سولفیدها به صورت رگه ای پر کردن فضاهای خالی را ایجاد کرده و یا بصورت بافت برشی دیده می شوند.

کانی های مشخص این کانسارها عبارتند از: گالن، اسفالریت، باریت و فلوریت به این ترتیب این کانسارها نشانه جدا شدن مقادیر قابل ملاحظه ای از عناصر سرب ، روی، باریم و فلوئور از بخشی از پوسته زمین و تمرکز آنها در بخش دیگر است. از مشخصات اسفالریت این کانسارها رنگ پریدگی و وجود مقدار جزئی آهن و منگنز در ترکیب آن است. استانتون (1972) خاستگاه کانسارهای نوع دره می سی سی پی را به دو گروه تقسیم کرده است.

1- در ارتباط با مراحل رسوبگذاری:

الف ) نتیجه رسوبگذاری از آب دریا:

ب) نتیجه جدا شدن مستقیم از بخارها و گازهای حاصل از فعالیت های توده های نفوذی زیردریایی

ج) نتیجه رسوبگذاری مواد تخریبی

د)‌حرکت مواد موجود در محلول های درون خلل و فرج سنگ ها و رسوبگذاری آنها در شرایط مناسب

هـ) تشکیل رگه ها و جانشینی کانی در مراحل دیاژنز سنگ؛

2- در ارتباط با سیال های وارد شده:

الف ) سیالات با خاستگاه آذرین

ب) سیالات با خاستگاه ژرف

از کانسارهای مهم نوع دره می سی سی پی می توان کانسار سرب و روی سیلیسیای بالایی در کشور لهستان، کانسارهای متعدد آمریکا و تعدادی از کانسارهای سرب و روی ایران از جمله کانسار سرب نخلک را نام برد. (4، ص 26، 27).


2-3-4-1 کانسارهای لایه ای شکل:

کانسارهای سرب و روی لایه ای شکل در مناطق زیر شناسایی شده اند. اتحادجماهیر شوروی، آسیای مرکزی، در نواحی لهستان، بلغارستان، یوگسلاوی، استرالیا، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، ایران، الجزیره، تونس، آمریکا و کانادا.

این کانسارها از سنگهای کربناته بسیار ضخیم تشکیل شده اند که سن آنها پالئوزوئیک و به طور کمتر مزوزوئیک می باشد. ساختارها و تشکیلات این کربنات ها ده ها و صدها کیلومتر وسعت دارد و در پلاتفرم رسوبی و قدیمی اپی هر سینین واقع شده است که روی تشکیلات ژئوسینکلینال را می پوشاند.

ماده معدنی در بیشتر مواقع شبیه صفحات هماهنگ و یک ساختار عدسی شکل می باشد که در دو مرحله شکل گرفته است. بندرت ماده معدنی دارای ساختار رگه ای و یا لوله ای می باشد. ماده معدنی دارای وسعت قابل ملاحظه ای در جهت امتداد از چند صد متر تا چند کیلومتر می باشد، همچنین در جهت شیب نیز دارای طول 800 تا 1000 متر می‌باشد. ضخامت آن نیز دارای رنج متغیر و از 5 تا 200 متر و بطور میانگین 10 تا 20 متر می باشد.

ماده معدنی در ساختار خود دارای عناصر سرب و روی و یا فقط سرب یا روی به طور مجزا می باشد. کانی های اصلی نیز با اسفالریت، گالن و در بعضی مواقع پیریت مشخص می گردد. کانی های گانگ شامل: کلسیت، دولومیت و بندرت باریت می باشد. مارکاسیت، کالکوپیریت و بورنیت کانی های فرعی محسوب می گردند. همچنین کوارتز و فلوریت کانی های فرعی گانگ به حساب می آید.

در مورد پیدایش کانسارهای لایه ای سرب و روی تردید و اختلاف نظر وجود دارد تعدادی از دانشمندان معتقدند که این کانسارها دارای منشأ اپی ژنتیک می باشد در حالیکه گروه دیگر معتقدند که این کانسارها در رسوبات سن ژنتیک پیدایش و تکوین شده اند.