تحقیق 162 ادبیات کهن ایران

تحقیق 162 ادبیات کهن ایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 28 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏فهرست مطالب
‏مقدمه‏ ..............................................................................................................................2
‏نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم‏ ...................................................................................4
‏تحولات قرن هفتم و هشتم‏ ..................................‏.........................................................8
‏شعر فارسی در قرن هفتم و هشتم‏ ................................................................................9
‏منابع ................‏..............................................................................................................15
‏2
‏وضع عمومی علم وادب در قرن هفتم و هشتم
‏مقدمه
‏
‏در اوایل قرن هفتم ایران با یکی از بزرگترین مصائب تاریخی یعنی حمله مغولان خونخوار مواجه شد (616هجری). این حمله به سرداری چنگیز تا سال 619 ادامه یافت و بعد از او همچنان ایلغارهای پیاپی مغول و تاتار به ممالک مختلف و از آنجمله ایران امتداد داشت تا در میان سالهای 651ـ 656 حملات هولاکو نواده چنگیز آخرین مراکز قدرت را در ایران و عراق از میان برداشت و سلسله امرای ایلخانی را در ایران به وجود آورد.
‏در گیر ودار این حملات سخت قسمت بزرگی از شهرها و مراکز ادبی علمی ایران از میان رفت و جز چند پناهگاه کوچک و بزرگ در داخل ایران و در ولایت سند و آسیای صغیر محلی برای حفظ بازمانده حوزه‏های علمی و ادبی و پاره‏ ‏ا‏ی از کتب باقی نماند، که مهمتر از همه آنها اراضی تابع ممالک غوریه در آنسوی رود سند و سرزمین حکمفرمایی سلاجقه آسیای صغیر و فارس بوده است. بعضی نواحی کوچک هم در این میان از آسیب حمله مغول مصون ماند که ارزش علمی و ادبی آنها اصولاً قابل توجه نیست.
‏4
‏وجود این پناهگاههای کوچک و بزرگ در آغاز قرن هفتم از یک لحاظ مهم است و آن پناه بردن چند تن معدود از دانشمندان و ادیبان و عارفان است بدانها و ایجاد فرصتی برای آنان در پرورش شاگردان و ادامه تعلیم در ایران. با این حال نیمه اول قرن هفتم به سبب انقلابات و قتل و غارتها و ویرانی شهرها و حملات پیاپی وحشیان تاتار و عدم استقرار احوال، و نیمه دوم قرن هفتم در نتیجه وجود نداشتن کتب و مراکز تعلیم و معلمین، به هیچ روی مساعد به احوال علوم نبود. قرن هشتم نیز تقریباً به همین منوال گذشت و اگر در این یک قرن و نیم اثری از عده‏ ‏ا‏ی از فاضلان و عالمان و شاعران می‏بینیم نه از آن باب است که عهد وحشیان تاتار دوره رونق علم و ادبست بلکه اولاً نتیجه باقی ماندن بعضی از علما و دانشمندان و تربیت یافتگان پیش از مغول و ثانیاً معلول علاقه قلبی و تاریخی مسلمین به علوم و ثالثاً نتیجه وجود پناهگاههاییست که پیش از این نام برده ایم. وجود خاندانهای امارت بعد از عصر ایلخانان که غالباً از ایرانیان بوده ‏اند هم در ادامه مجالس تعلیم بسیار مؤثر بود و به هر حال در این عصر هر چه از دانش و ادب و عالمان و ادیبان ببینیم باز هم وجود آنها معلول وجود ایرانیانست و اثر مغول در علوم و ادبیات این دوره تنها یک چیز بود و آن از میان بردن کتب و علما و ادبا و کاسد کردن بازار علم و ادبست و لاغیر.
‏در حمله اول مغول و نابود شدن مراکز متعدد علمی خراسان و ماوراءالنهر و ری و اصفهان، دو مرکز عمده علوم و ادبیات باقی مانده بود و از آن دو یکی قلاع اسمعیلیه بود و دیگر بغداد و این دو مرکز مهم را هم هولاکو به ترتیب در سالهای 654 و 656 از میان برد و جز قسمتی کوچک از جنوب ایران (حوزه فرمانروایی اتابکان سلغری) و ناحیه سند و شهرهای آسیای صغیر و مصر و شام دیگر پناهگاهی برای علوم و ادبیات اسلامی باقی نماند.
‏4
‏در اواخر عهد ایلخانان مغول بر اثر ‏ا‏سلام آوردن ایشان عنادی که آنان و کارگزاران بت پرست ایشان با ایرانیان مسلمان داشتند از میان رفت و این خود فرصتی برای مسلمانان در احیای سنن دیرینه شد و چون بعد از ایشان همه امرا و ملوک طوایف هم مسلمان و هم غالباً ایرانی نژاد بودند طبعاً به ادامه این سنن یاوری کردند.
‏از این بحث چنین نتیجه می‏گیریم که در نیم قرن اول دوره مغول بقایای علما و ادبای پیشین و وجود چند پناهگاه از فنای قطعی علم و ادب در ایران پیش گیری کرد و بعد از این مدت فرصت مناسب تری به علل مذکور برای ادامه علوم و ادبیات در ممالک اسلامی حاصل گشت و سنت دیرینه مسلمین ایرانیان مسلمان را به استفاده از تعلیمات بازماندگان علما و ادبای دوره خوارزمشاهی واداشت. لیکن هر چه از حمله مغول بیشتر گذشت و آثار شوم آن آشکارتر شد قوت علم و رونق بازار ادب بیشتر طریق نیستی سپرد و بازار جهل بیشتر رواج یافت.

 

تحقیق ادبیات داستانی ایران 11 ص

تحقیق ادبیات داستانی ایران 11 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏ ‏روند تحول ادبیات معاصر ایران ، بارها ، به علت‏ ‏های گوناگون اجتماعی ‏_‏ فرهنگی ، قطع ‏شده و پس از یک دوره فترت با دیگر با حرکتی تازه آغاز شده است . برای ارا‏ی‏ه گزارشی ‏به هم پیوسته از این تاریخ گسسته صد ساله ، نویسندگان را در سه نسل می توان دسته ‏بندی کرد : پیشگامان ، نسل میانه ، نوخیزان آنچه ادبیات هر نسل را متفاوت با ‏ادبیات نسل پیش میکند‏،‏ تغییر نحوه نگاه به زندگی و طرز تلقی از وظیف‏ه ادبی‏ـ‏ات اس‏ت. ‏رد این تغیی‏ـ‏رات را می توان در رمان‏ ‏ها و مجموعه داستانهای یک قرن اخی‏ـ‏ر از 1274 تا‏ 1377 .‏ش‏.‏ دنبال کرد
‏پیشگامان : از 1274 تا 1320 ش
‏ ‏از قصه های منظوم ادبیات‏ ‏متقدم از قبیل شاهنامه فردوسی و مثنوی مولوی که بگذریم ، داستان‏ ‏های منثور فراوانی ‏داشته ایم‏ : از سمک عیار ت‏ا امیر ارسلان . اما برخلاف حکایت کوتاه که جایگاه ‏والایی در سنت ادبی ایران داشت ، این داستان‏ ‏ها ی بلند هیچ گاه جدی گرفته نشدند و در‏ ‏حاشیه نظام ادبی مسلط ماندند و به ندرت به درجه ادبی بودن رسیدند . اما تاثیر‏ ‏آنها را ، به هنگام دگردیسی حکایت بلند و سنتی‏ ایرانی به رمان اروپایی احساس م‏ی‏ ‏کنیم.‏ ‏نخستین رمان نویسان ایرانی از نظر شکل بخشیدن به حوادث رمان حول محور ‏سف‏ر‏ ‏و شیوه شخصیت پردازی از داستان‏ ‏ها ی بلند منثور‏،‏ تا‏ثیر پذیرفته اند . آثاری که اینا‏ن‏ ‏نوشتند ثمره برخورد تجدد با جامعه ای سنتی است ؛ برخوردی که موجد بحران نظام سیاسی‏ و‏ اجتماعی می شود و‏ ‏شکل گرفتن روشنفکرانی را در پی دارد که ضوابط جدیدی برای اصلاح ‏جامعه پیشنهاد می کنند . در درون ای‏ن تحولات اجتماعی و سیاسی است که‏ شکلهای جدید‏ ‏ادبی‏ و در درجه اول رمان رشد می کنند‏ . رمان‏، ‏ زاده بحرانی است که بین شکل‏ ‏های خلق ‏شده برای دنیایی در شرف فروپاشی و نابودی ، و شکل‏ ‏های ‏ ‏تازه ای که پاسخگوی وضع جدیدند‏ ‏پدید می آید‏.
‏ ‏اما مهم ترین عواملی که زمینه های مادی پیدایش رمان فارسی را ‏فراهم آورد صنعت چاپ و مطبوعات بود . رجال اصلاح طلبی مانند عباس میرزا قاجار پس از ‏شکست ایرانیان در جنگ با روس‏ ‏ها به خود آمدند و دریافتند که آینده کشور بستگی به دست ‏یابی به علوم جدید دارد . به همین منظور محصلاتی به فرنگ اعزام شدند‏. ‏آنان د‏ر‏ ‏بازگشت به میهن ماشین‏ ‏های چاپ را به ارمغان آوردند و ام‏کا‏ن پیدایش روزنامه ها و‏ ‏کتابها را فراهم ساختند‏.‏ همچنین با ترجمه متون علمی تاریخی و ادبی ، دریچه تازه ای ‏رو‏ ‏به جهان گشودند و‏ ‏دسترسی به متون تازه و شناخت فرهنگ غرب را آسان کردند‏.
‏2
‏ ‏چاپ‏، با ‏تکثیر آثار آن‏ ‏ها از انحصار اشراف در آورد و به میان مردم برد . اما ‏مهم ترین خدمت‏ آن را باید در پیدایش مطبوعات دانست‏. ‏مطبوع‏ات ، با ساده کردن نثر در دگرگو‏ن‏ ‏سازی مفهوم ادبیات تاثیر گذاردند و به شکل گیری تفکر انتقادی یاری کردند . نشریاتی ‏چون اختر ( چاپ استانبول ) و حبل المتین ( چاپ کلکته ) هم پایگاه و تکیه گاه‏ ‏نویسندگان نخستین متون داستانی جدید فارسی بودند و هم محلی برای تجربه کردن شیوه‏ ‏های تازه نگارش نویسن‏د‏گانی چون دهخدا و جمال زاده نیز با نوشتن برای مطبوعات کار ‏ادبی خود را‏ ‏آغاز کردند ‏.‏مطبوعات نثر را ساده‏،‏ و آماده به کار گرفته شدن ‏در تو‏صیفها و مکالمات کردند‏،‏ و مترجمان شکل تازه رمان را در معرض دید ایرانیان قرار ‏دادند ‏.
‏ ‏بحث رمان نویسی در ایران اول بار به سال 1250 ش‏.‏ در نامه میرزا فتحعل‏ی‏ ‏آخوندزاده به میرزا آقا تبریزی مطرح شد . او فن رمان را متضمن فواید ملت و مرغوب‏ ‏طبایع خوانندگان‏ ‏دانسته بود و به دو ویژگی‏ ‏رمان‏،‏ آموزندگی و سرگرم کنندگی‏، ‏اشاره کرده بود آن گاه مترجمان نخستین رمان‏ ‏های اروپایی در عصر‏ ‏قاجار در مقدمه هایی ‏که بر ترجمه های خود نوشتند‏،‏ کوشیدند تا با تعریف نوع ادبی جدید رمان آن را به ‏نظام ادبی ایران وارد کنند‏.‏ ترجمه داستان تاریخی ‏_‏ انتقادی آخوندزاده‏ ( 1191_‏1257‏ش ) ‏موسوم به ستارگان فریب خورده حکایت یوسف شاه در 1253 ش‏.‏ فارسی منتشر شد‏. ‏نویسنده از ورای داستانی که در عصر صفوی رخ می دهد‏ ، خرافه پرستی ، بی قانونی و ست‏م‏ ‏چیر‏گی‏ بر ایران ‏عصر قاجار را توصیف می کند و راه‏ ‏چاره را در تشکیل مجلس مشورتی‏ ‏از‏ ‏دانایان ملت می داند‏. ‏اما هنوز شرایط برای آفرینش این نحوه بیان جدی‏ـ‏د اد‏ب‏ـ‏ی‏ ‏ای‏ـ‏ران فراهم نش‏ـ‏ده ب‏ـ‏ود و رم‏ـ‏ان در ح‏ـ‏د ی‏ـ‏ک ان‏ـ‏دیشه وجود داشت. دو دهه گذشت‏،‏ تا اینکه در ‏1274 ‏ش حاج زین العابدین مراغه ای ‏( 1218 ‏–‏ 1290 ش )‏ تاجر مشروطه خواه مقیم ‏استانبول نخستین شبه رمان فارسی را با نام سیاحتنامه ابراهیم بیک نوشت‏.‏ تجسم واقع ‏گرایانه زندگی ایرانیان‏،‏ میهن پرستی عمیق و انتقاد از همه جوانب جامعه ایرانی‏،‏ جلد‏ ‏اول این رمان سه جلدی را به صورت نمونه گویایی از واقع گرایی پرشور در دوره مشروطه ‏در آورده است‏.
‏مراغه ای‏ ‏ نوع ادبی متعارف زمانه سفرنامه نویسی را به صورتی ‏تخیلی برای بیان نظریات اجتماعی ‏_‏ سیاسی خود به کار گرفت . در پی او عبدالرحیم ‏طالبوف ‏( 1213 ‏–‏ 1289 ش )‏ در مسالک المحسنین‏ ( 1284 ش ) ‏و میرزا حبیب اصفهانی‏(1311- ‏1251‏ق )‏ در ترجمه آزاد و خلاق خود از سرگذشت حاجی بابا ‏( 1284 ش ) ‏اثر جیمز‏ ‏موریه ‏(1780 ‏–
‏4
‏ 1849 م )‏ نیز از نوع ادبی سفرنامه ای بهره گرفتند‏.‏ ساخت سفرنامه ای‏ ش‏یوه مناسبی برای نشان دادن خصلتهای‏ ‏شخصیت دوران‏ به شمار می آید ؛ قهرمان‏ ‏داستان از عزلت به در می آید و با‏ ‏گشت و گذار در پهنه جامعه ناب‏ه‏هنجاریها را می بیند‏ و‏ با مقایسه آنها با نظام زندگی ممالک پیشر‏فته لزوم تغییر آنها را گوشزد می‏کند‏.‏ ‏نویسندگان عصر مشروطه بیشتر به نقش اجتماعی ادبیات توجه داشتند و برای ساختار‏ ا‏دبی و زیبایی‏ ‏شناسی رمان اعتباری قا‏ی‏ل نبودند‏.‏ داستانهایشان به اقتضای شرایط‏ ‏انقلابی بیشتر از آنکه جنبه تخیلی داشته باشد نقد اجتماعی و خطابه در مدح عدالت و ‏آزادی بود‏.
‏ ‏رمان فارسی حول درگیری قهرمان با نظام حاکم بر‏ ‏جامعه شکل می گیرد و‏ ‏ا‏ین ویژگی عصری است که طبقه متوسط از وضع خود آگاه می شود‏،‏ مفهوم ملت اهمیت می‏ ‏یابد و به فرد‏ فرد‏ انسان‏ ‏ها توجه می شود . رمان در زمانه ورود فرد عادی به عرصه‏ ‏رویدادهای تاریخی و معنی یافتن هستی او یکی از مهم ت‏رین‏ ‏گونه‏ ‏های ادبی را تشکیل می‏ ‏دهد‏. ‏بنیاد زیبایی شناسی جامعه ما با این تحول به کلی زیر و‏ ‏رو‏ ‏شده است ؛ یعنی از‏ ‏آن زیبا شناسی محدود و محلی که روبه گذشته ها و حفظ سنتها داشت به زیبایی شناسی‏ ‏جهانی و نامحدود که رو به جهان آینده و‏ ‏رویدا‏د‏های غیر مترقبه و‏ ‏ناشناخته دارد تغییر‏ ‏ماهیت داده است‏.‏ در سال‏ ‏های پس از مشروطیت شاهد پیدایش رمان تاریخی رمان اجتماعی و ‏داستان کوتاه هستیم‏.
‏رمان تاریخی
‏ نوع مطرح ادبی سالهای شکست انقلاب مشروطه و‏ ‏جستجوی منجیهای پرقدرت برای برقراری امنیت اجتماعی است نویسنده رویگردان از‏ ‏ناملایمات زمانه عظمت را در شکوه ب‏رباد رفته ایران باستان جستجو می‏کند‏.‏ رمان‏ ‏تاریخی ریشه در کار فکری کسانی دارد که در مسیر جریان به خود آیی ناشی از انقلاب‏ ‏مشروطه در جهت کشف تاریخ ملی کوشیدند‏.‏ از جمله این کسان میرزا آقا خان کرمانی‏(1270 _ 1314 ‏ق )‏ است که تاریخ ایران باستان را با نام آیینه ‏ا‏سکندری ‏( 1285 ش )‏ نوشت‏. ‏کوششهای مترجمان رمانهای اروپایی مانند محمد طاهر میرزا مترجم رمانهای الکساندر‏ ‏دوما را نیز نباید نادیده گرفت . ترجمه بعضی از این گونه رمانها رشته تازه ای از‏ ‏ادبیات تاریخی اروپا را شناساند و اتفاقا‏ ‏با مذاق مردم ما خوب جور در می آمد‏ ‏نویسندگان رمانهای تاریخی در بند افسانه های تاریخی و ادبیات گذشته بودند و به جای‏ ‏تصویر واقع گرایانه یک دوره مشخص از تاریخ به عنوان زمینه ماجراهای مهیج عشقی و‏ ‏رزمی‏ ‏استفاده می کردند .‏ ‏نخستین رمان از این نوع را محمد باقر میرزا خسروی ( 1226
‏5
‏–‏ 1298 ‏ش )با نام شمس و طغرا ( 1287 ش‏) در سه جلد دربار‏ه هجوم مغولان به ایران نوشت‏.
‏ ‏موس‏ی ‏نثری ( 1260 ‏_‏1332 ش ) در رمان عشق و سلطنت ( 1295 ش ) به فتوحات کوروش پرداخت‏. ‏میرزا حسن خان بدیع ( 1251 ‏_‏ 1316 ش ) نیز سرگذشت کوروش را دس‏ت‏مایه رمانی با نام‏ ‏داستان باستان ( 1299 ش ) کرد‏.‏ میرزا عبدالحسین صنعتی زاده کرمانی ( 1275 ‏–‏ 1352 ش‏) ‏رمان دامگستران یا انتقام‏ ‏خواهان مزدک ( 1299 و 1304 ش ) را درباره آخرین سالهای ‏سلطنت ساسانیان و درگیری‏ ‏های آنان با مزدکیان و اعراب نوشت‏.‏ از دیگر آثار او مانی ‏نقاش ( 1305 ش ‏) ‏و سلحشور ( 1312 ش ) است‏.‏ حیدر علی کمالی ( 1248 ‏–‏ 1315 ش ‏)‏رمان‏ ‏های موجوزتر و رمانتیک تری نوشت‏.‏ او در مظالم ترکان خاتون ( 1306 ش ) حمله‏ ‏مغول به ایران را تصویر کرد و در لازیکا (1310 ش ) توصیفی به فارسی سره از جنگهای‏ ‏ایرانیان و رومیان ارا‏ی‏ه داد‏.‏ در میان نویسندگان رمان‏ ‏های تاریخی کار علی اصغ‏ر‏ ‏رحیم زاده صفوی ( 1273 ‏–‏ 1338 ش ) به سبب وارد کردن نوعی افسانه علمی در رمان‏ ‏تاریخی قابل ذکر است :‏ ‏ شهربانو ( 1310 ش ) نادرشاه ( 1310 ش ) محمد حسین رکن زاده‏ (1278 ‏_ ‏1352‏ش ) در دلیران تنگستانی ( 1310 ش ) به مضمونی معاصر پرداخت و مبارزات‏ ‏مردم جنوب با‏ ‏استعمارگران انگلیسی را وصف کرد‏.
‏گرایشهای ملی گرایانه که از‏ ‏حمایت حکومت رضاشاه نیز برخوردار بود‏،‏ آن چنان گسترشی یافت که حتی نویسندگانی از ‏قبیل صادق هدایت و بزرگ علوی را نیز به نوشتن داستان‏ ‏های تاریخی ترغیب کرد‏.‏ ‏از دیگر‏ ‏رمان‏ ‏های تاریخی این دوره می توان به آثار زیر اشاره کرد : ‏ ‏پهلوان زند ( 1312 ش‏) ‏نوشته علی شیراز پور‏ ‏پرتو معروف به شین پرتو‏.‏ ( 1286 ‏–‏ 1376 ش ) عشق و ادب ( 1313 ش ‏)‏، اثر میرزا محمد علی خان آزاد ( 1258 ‏–‏ 1324 ش ) ، یعقوب لیث ( 1315 ش ) ، به قلم ‏یحیی قریب‏. ‏پیامبر ( 1316 ش ) ، اثر زین العابدین رهنما ( 1272 ‏–‏ 1368 ش ) آشیانه ‏عقاب ( 1318 ش )‏، نوشته زین العبدین مؤتمن ( متولد 1293 ش‏)
‏رمان اجتماعی
‏نوع ادبی دیگری که سالهای 1300 ش پدید آمد رمان اجتماعی است‏.‏ این نوع رمان از‏ نظ‏ر‏ س‏اختار تفاوت چندانی با رمان تاریخی ندارد و تنها به دلیل پرداختن به ماجراها و‏ ‏شخصیتهای معاصر از آنها متمایز می شود‏. ‏شخصیتهای معاصری از قبیل کارمندان و زنان‏ بر ‏صحنه ظاهر می شوند و ماجراهای غم انگیزی را از سر می گ‏ذ‏را‏نند که نشانه ای از‏ ‏دشوارییهای زند‏گی شهری در آستانه ورود جامعه به‏ ‏روزگار نو‏ است . رمان تهران ‏مخوف ‏( 1303 ش )‏ نوشته مرتضی مشفق کاظمی‏ ‏( 1281 ‏–‏ 1356 ش ) ‏، اثری راهگشا در این‏ ‏زمینه بود . نویسنده ، ضمن بازگویی داستان عشق ناکام پسری فقیر به دختری اشرافی‏ ‏تصویرهای روشنی از وضع محلات‏،‏ قهوه خانه ها‏،‏ اماکن فساد‏، ‏راهها و چاپارخانه های عرض راه ، مسافرت با گاری و درشکه و واگن شهری ، لباسها و

 

تحقیق ادبیات نمایشی 15 ص

تحقیق ادبیات نمایشی 15 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..DOC) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 13 صفحه

 قسمتی از متن word (..DOC) : 
 

‏2
‏بسم الله الرحمن الرح‏ی‏م
‏ادب‏ی‏ات نما‏ی‏ش‏ی
‏ف‏ی‏لمنامه
‏ف‏ی‏لمنامه داستان‏ی‏ است که همراه با توض‏ی‏ح صحنه ها برا‏ی‏ ساخت ف‏ی‏لم نوشته م‏ی‏ شود. عناصر ف‏ی‏لمنامه از ا‏ی‏ن قب‏ی‏ل هستند: داستان و شخص‏ی‏ت ها ، صحنه ها ، سکانس ها ، پرده ها ، موس‏ی‏ق‏ی‏ ، مکان ها و ...
‏انواع ف‏ی‏لمنامه
‏ف‏ی‏لمنامه کوتاه
‏در خصوص ف‏ی‏لمنامه کوتاه تعار‏ی‏ف گوناگون‏ی‏ وجود دارد. برخ‏ی‏ از نظر‏ی‏ه پردازان هر ف‏ی‏لمنامه‌ا‏ی‏ را که کمتر از هفتاد دق‏ی‏قه باشد ف‏ی‏لمنامه کوتاه م‏ی‏‌دانند. برخ‏ی‏ د‏ی‏گر ف‏ی‏لمنامه کمتر از هفتاد دق‏ی‏قه را ن‏ی‏ز به دو بخش کوتاه، و ن
‏2
‏ی‏مه بلند تقس‏ی‏م م‏ی‏‌کنند. ا‏ی‏ن در حال‏ی‏ است که وقت‏ی‏ نام ف‏ی‏لمنامه کوتاه به زبان م‏ی‏‌آ‏ی‏د آنچه ب‏ی‏شتر در ذهن شنونده شکل م‏ی‏‌گ‏ی‏رد، ف‏ی‏لمنامه‌ا‏ی‏ است که حداکثر حدود س‏ی‏ دق‏ی‏قه باشد. ا‏ی‏ن فکر ب‏ی‏شتر از آنجا ناش‏ی‏ م‏ی‏‌شود که اغلب افراد ف‏ی‏لمنامه کوتاه را ف‏ی‏لمنامه‌ا‏ی‏ غ‏ی‏رحرفه‌ا‏ی‏ م‏ی‏‌دانند که نقطه شروع ف‏ی‏لمساز‏ی‏ حرفه‌ا‏ی‏ است. به هم‏ی‏ن علت ا‏ی‏ن افراد معتقدند که ف‏ی‏لمنامه کوتاه تا آنجا که ممکن است با‏ی‏د موجز و فشرده، و کم خرج (از نظر تول‏ی‏د) باشد معمولاً ا‏ی‏ن افراد آنقدر در ا‏ی‏ن اند‏ی‏شه غرق م‏ی‏‌شوند که به کل‏ی‏ عناصر‏ی‏ نظ‏ی‏ر قصه، مخاطب گسترده و انبوه، و موقع‏ی‏ت اجتماع‏ی‏ ف‏ی‏لمساز را از ‏ی‏اد م‏ی‏‌برند. در حال‏ی‏ که ف‏ی‏لمنامه کوتاه م‏ی‏‌تواند شخص‏ی‏ت مستقل‏ی‏ برا‏ی‏ خود داشته باشد. م‏ی‏ تواند مخاطب خود را داشته باشد. همانطور که داستان کوتاه چن‏ی‏ن است. بس‏ی‏ار‏ی‏ از افراد بوده‌اند که در قالب کار کوتاه موفق‏ی‏ت ب‏ی‏شتر‏ی‏ کسب کرده‌اند. در حال‏ی‏ که در قالب ‏ی‏ک کار بلند سردرگم و ناتوان نشان داده‌اندو همانطور که د‏ی‏ده م‏ی‏‌شود برخ‏ی‏ از ف‏ی‏لمسازان در سر‏ی‏ال‌ساز‏ی‏ بس‏ی‏ار موفقتر از کار س‏ی‏نما‏یی‏ بوده و هستند. ا‏ی‏جاز، وجود شخص‏ی‏ت‌ها‏ی‏ کم، نگاه نو و بکر، کم هز‏ی‏نه بودن (از نظر تول‏ی‏د‏ی‏)، و ارائه فکر و د‏ی‏دگاه، و نکات‏ی‏ از ا‏ی‏ن دست م‏ی‏‌تواند از امت‏ی‏ازات ‏ی‏ک ف‏ی‏لمنامه کوتاه خوب باشد حت‏ی‏ بعض‏ی‏ از ا‏ی‏ن عوامل م‏ی‏‌تواند شانس تول‏ی‏د ‏ی‏ک ف‏ی‏لمنامه را به مراتب ب‏ی‏شتر کرده، آن‌ را به اجرا نزد‏ی‏ک سازد اما نم‏ی‏‌توان گفت ‏ی‏ک ف‏ی‏لمنامه کوتاه حتماً با‏ی‏د همه عوامل
‏را با هم داشته باشد. مثلاً ممکن است ف‏ی‏لمنامه‌ا‏ی‏ کوتاه از چند‏ی‏ن شخص‏ی‏ت برخوردار باشد. ‏ی‏ا از نظر تول‏ی‏د‏ی‏ نسبتاً پر هز‏ی‏نه باشد. اما در قالب کار کوتاه قرار بگ‏ی‏رد. در ساختار حرفه‌ا‏ی‏ ف‏ی‏لمساز‏ی‏ ممکن است کارگردان‏ی‏ که سابقه تول‏ی‏د چند‏ی‏ن ف‏ی‏لم س‏ی‏نما‏یی‏ در پرونده خو‏ی‏ش دارد زمان‏ی‏ تصم‏ی‏م بگ‏ی‏رد ف‏ی‏لم‏ی‏ کوتاه بسازد. در ا‏ی‏ن ساختار ممکن است امکان کار در قالب س‏ی‏نما‏یی‏ ‏ی‏ا سر‏ی‏ال برا‏ی‏
‏
‏ف‏ی‏لمسازان کوتاه م‏ی‏سر باشد، اما آنها همچنان ما‏ی‏ل باشند حرفها و د‏ی‏دگاه‌، و ‏ی‏ا حت‏ی‏ قصه خود را در قالب ف‏ی‏لم کوتاه ب‏ی‏ان کنند. طب‏ی‏ع‏ی‏ است که در ا‏ی‏ن جامعه س‏ی‏نما‏یی‏ هر ‏ی‏ک از عناصر انسان‏ی‏ صنعت ف‏ی‏لمساز‏ی‏ جا
‏4
‏ی‏گاه حرفه‌ا‏ی‏ خود را خواهند داشت، و ه‏ی‏چ‏ی‏ک د‏ی‏گر‏ی‏ را نف‏ی‏ نم‏ی‏‌کند. در نها‏ی‏ت م‏ی‏‌توان ف‏ی‏لمنامه کوتاه را ا‏ی‏نچن‏ی‏ن تعر‏ی‏ف کرد: روا‏ی‏ت‏ی‏ کوتاه از ‏ی‏ک موضوع ‏ی‏ا برش‏ی‏ از ‏ی‏ک زندگ‏ی‏. در ا‏ی‏ن روا‏ی‏ت ممکن است تنها از تصو‏ی‏ر استفاده شود، ‏ی‏ا تصو‏ی‏ر همراه با اصوات، و گفتگو باشد. ف‏ی‏لمنامه کوتاه معمولاً‌ ‏ی‏ک موضوع را دنبال م‏ی‏‌کند و فاقد قصه ‏ی‏ا موضوع فرع‏ی‏ است.
‏ف‏ی‏لمنامه بلند
‏ف‏ی‏لمنامه بلند ‏ی‏ا همان ف‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ متن‏ی‏ است که شروع، م‏ی‏ان و پا‏ی‏ان مشخص‏ی‏ دارد. ا‏ی‏ن متن معمولاً چ‏ی‏ز‏ی‏ حدود دو ساعت ف‏ی‏لم را شامل م‏ی‏‌شود. ”س‏ی‏د ف‏ی‏لد“ مدرس مشهور ف‏ی‏لمنامه‌نو‏ی‏س‏ی‏ معتقد است ف‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ با‏ی‏د صد و ب‏ی‏ست صفحه باشد؛ و بر هم‏ی‏ن اساس فرمول‏ی‏ را برا‏ی‏ ساختار ا‏ی‏ن نوع از ف‏ی‏لمنامه ارائه داده است که در جا‏ی‏ خود به آن خواه‏ی‏م پرداخت. اما همه م‏ی‏‌دان‏ی‏م کم ن‏ی‏ستند ف‏ی‏لم‌ها‏یی‏ که زمان‏ی‏ حدود نود دق‏ی‏قه (معادل نود صفحه) دارند. ‏ی‏ا ف‏ی‏لم‌ها‏یی‏ س‏ی‏نما‏یی‏ با زمان‏ی‏ ب‏ی‏شتر، مثلاً دو‏ی‏ست و ده دق‏ی‏قه. اما به هر حال ف
‏5
‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ از نظر زمان‏ی‏ ب‏ی‏شتر از هفتاد دق‏ی‏قه است. در حال‏ی‏ که از لحاظ ساختار‏ی‏ ن‏ی‏ز بر خلاف ف‏ی‏لمنامه کوتاه از موضوع‏ی‏ فرع‏ی‏ که رابطه‌ا‏ی‏ تنگاتنگ با موضوع اصل‏ی‏ دارد، بهره م‏ی‏‌جو‏ی‏د. ا‏ی‏ن موضوع ‏ی‏ا داستان فرع‏ی‏ کمک م‏ی‏‌کند که موضوع اصل‏ی‏ بهتر معنا ‏ی‏ابد و گ‏ی‏راتر و پررنگتر جلوه نما‏ی‏د. ف‏ی‏لمنامه بلند ن‏ی‏ز م‏ی‏‌تواند گفتگو (د‏ی‏الوگ) داشته باشد. ‏ی‏ا فاقد آن باشد.
‏ف‏ی‏لمنامه بلند ‏ی‏ا همان ف‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ متن‏ی‏ است که شروع، م‏ی‏ان و پا‏ی‏ان مشخص‏ی‏ دارد. ا‏ی‏ن متن معمولاً چ‏ی‏ز‏ی‏ حدود دو ساعت ف‏ی‏لم را شامل م‏ی‏‌شود. ”س‏ی‏د ف‏ی‏لد“ مدرس مشهور ف‏ی‏لمنامه‌نو‏ی‏س‏ی‏ معتقد است ف‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ با‏ی‏د صد و ب‏ی‏ست صفحه باشد؛ و بر هم‏ی‏ن اساس فرمول‏ی‏ را برا‏ی‏ ساختار ا‏ی‏ن نوع از ف‏ی‏لمنامه ارائه داده است که در جا‏ی‏ خود به آن خواه‏ی‏م پرداخت. اما همه م‏ی‏‌دان‏ی‏م کم ن‏ی‏ستند ف‏ی‏لم‌ها‏یی‏ که زمان‏ی‏ حدود نود دق‏ی‏قه (معادل نود صفحه) دارند. ‏ی‏ا ف‏ی‏لم‌ها‏یی‏ س‏ی‏نما‏یی‏ با زمان‏ی‏ ب‏ی‏شتر، مثلاً دو‏ی‏ست و ده دق‏ی‏قه. اما به هر حال ف‏ی‏لمنامه س‏ی‏نما‏یی‏ از نظر زمان‏ی‏ ب‏ی‏شتر از هفتاد دق‏ی‏قه است. در حال‏ی‏ که از لحاظ ساختار‏ی‏ ن‏ی‏ز بر خلاف ف‏ی‏لمنامه کوتاه از موضوع‏ی‏ فرع‏ی‏ که رابطه‌ا‏ی‏ تنگاتنگ با موضوع اصل‏ی‏ دارد، بهره م‏ی‏‌جو‏ی‏د. ا‏ی‏ن موضوع ‏ی‏ا داستان فرع‏ی‏ کمک م‏ی‏‌کند که موضوع اصل‏ی‏ بهتر معنا ‏ی‏ابد و گ‏ی‏راتر و پررنگتر جلوه نما‏ی‏د. ف‏ی‏لمنامه بلند ن‏ی‏ز م‏ی‏‌تواند گفتگو (د‏ی‏الوگ) داشته باشد. ‏ی‏ا فاقد آن باشد.
‏ف‏ی‏لمنامه سر‏ی‏ال‏ی
‏فیلمنامه سریالی تقریباً همه عناصر فیلمنامه بلند را درون خود دارد. اما با اندکی تفاوت. این نوع از فیلمنامه از نظر زمانی هیچ محدودیتی ندارد. می‌تواند از چند قسمت تا دویست، ‌سیصد، یا... قسمت باشد. از لحاظ موضوع برخلاف فیلمنامه سینمایی، صرفاً یک موضوع یا قصه فرعی دارد، این فیلمنامه می‌تواند چندین موضوع و قصه فرعی را به صورت مستقل یا بطور موازی پی بگیرد. می‌تواند شخصیت‌های رعی فراوانی داشته باشد. از آنجا که این فیلمنامه برای تولید کار تلویزیونی در نظر گرفته می‌شود، و رسانه تلویزیون خصوصیاتی متفاوت با سینما دارد. (از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به تمرکز مخاطب در سالن تاریک سینما و عدم آن تمرکز درون خانه و مقابل تلویزیون اشاره کرد) این فیلمنامه می‌تواند ریتمی کندتر از ریتم سینما داشته باشد. یعنی اگر در فیلمنامه سینمایی هر صفحه را معادل یک دقیقه فرض می‌کنیم، در کار تلویزیونی می‌تواند هر صفحه از فیلمنامه برابر با یک دقیقه و سی‌ ثانیه باشد.

 

تحقیق ادبیات داستانی معاصر 15 ص

تحقیق ادبیات داستانی معاصر 15 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..DOC) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 13 صفحه

 قسمتی از متن word (..DOC) : 
 

‏بسم الله الرحمن الرحیم
‏فصل دوّم
‏ادبیات داستانی معاصر
‏فهرست
‏ادبیات داستانی معاصر ‏................................................................................‏1
‏درس پنجم‏.....................................................................‏...‏...........................‏.‏6
‏محمّد علی جمالزاده‏............................................................................
‏..‏...‏....‏7
‏معنی کلمات‏...............................................................................‏................‏.‏8
‏خود‏آزمایی‏.‏.............................................................................‏................‏..‏11
‏بیاموزیم‏............................................................................‏......................‏....‏ ‏12
‏منابع و مأخذ‏................................‏..............................................................‏13
‏الف
‏ادبیات داستانی معاصر
‏ ‏آثاری که در زمینه ی بررسی تاریخی ادبیات داستانی ایران منتشر شده بسیار اندک است . اغلب این آثار
‏جامع نیستند . در آن ها ترتیب زمانی معینی دنبال نمی شود و داستان ها بدون در نظر ‏گرفتن ارتباط های بینامتنی شان ب‏ه‏ ‏یکدیگر ، و نویسندگان هم جدا از شرایط اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و روان شناسی اجتماعی زمانه
‏خو‏ی‏ش‏ ‏مورد بررسی قرار می گیرند . از این رو نقد و تفسیر ها به نوعی تک نگاری از چند چهره ی معروف و.
‏تثبیت ‏شده ، آن هم منفک از محیط رشد نویسنده ، تبدیل می شوند‏
‏ ‏اگر هم سیر تحولی مراحل ادبی در نظر گرفته شود ، دوره ای کوتاه ، بی سایه روشن های گونا گونش و بی‏ ‏ارتباط با دوره های قبل و بعد ، بررسی می شود . به علاوه ، فصل هایی ا‏ز تاریخ ادبیات معاصر نیز اغلب
‏به‏ ‏سکوت برگزار می گردد‏.
‏ ‏درک چگونگی شکل گیری و شناخت مراحل پیشرفت ادبیات معاصر و عوامل حاکم بر این حرکت ، به پژوهش های دقیق تر و فراگیر تری نیاز دارد . پژوهش هایی‏ که‏ در جهت چگونگی ‏کشف روابط درونی آثار پراکنده ‏و‏همخوانی تحول ادبی با وضع اجتماعی و فرهنگی تلاش کنند .می توان با آشکار کردن پیوند های درونی انبوهمتون ادبی و تبیین زیبایی شناختی و جامعه شناسی تاریخ ادبیات و شناخت نظریه های مطرح ادبی ، به ماهیت‏ ‏ادبیات معاصر پی برد و جهت و گرایش جنبش ادبی را مشخص کرد‏.
‏ ‏شناخت گذشته ادبی ، اینک بیش از هر زمان دیگر احساس می شود و آگاهی ب‏ه آن می تواند راهگشای آینده برا‏ی‏ ‏نویسندگان و خوان‏ندگان ادبیات با‏شد‏.
‏ ‏مجموعه حاضر با توجه به همین نیاز پدید آمده است . ما کوشیده ایم تا به شیوه ای منظم ادبیات معاصر را مطالعه‏ ‏کنیم و تا حد امکان و توان ، تصویری جامع و بیطرفانه ، از گرایش ها و دگرگونی ها ی داستان نویسی ایران در‏ص‏ده گذشته ترسیم کنیم‏.
:‏و آن را در پنج دوره تاریخی به شرح زیر مورد مطالعه قرار دادیم
‏الف) از نخستین تلاش ها (حدود 1274) تا 1320
‏ب) از 1320 تا 1332
‏پ) از 1332 تا 1340
‏ت) از 1340 تا 1357
‏ث) از 1357 تا 1370
‏ ‏نکته ی دیگر این که : در نقاط عطف تحولات تاریخی و فرهنگی ، مضمون های اساسی و شیوه ی ساخت و
‏پرداخت رمان ها و داستان ها به مرور تغییر می کند . از این رو معمولن آثار هر دوره مشخصاتی کلی دارند که
‏از وضع اجتماعی و فرهنگی ، باورهای مسلط روشنفکری و طرز تلقی نویسندگان از وظیفه ی ادبیات ریشه ‏ ‏می‏ ‏گیرند .این مشخصات هر دوره را از دوره های دیگر متمایز می کند‏.
‏ ‏فرایند تحول ادبیات داستانی ایران هر بار به دلایل سیاسی ‏–‏اجتماعی قطع شده و بار دیگر حرکتی تازه آغاز شده ‏است . برای درک روشن تر و دقیق تر این گسست در فرایند ادبیات داستانی ، توجه به اساسی ترین حوادث ‏اجتماعی ‏–‏فرهنگی دوره های گوناگون ضروری است . اما دوره بندی ادبیات با طبقه بندی " انواع ادبی " امکان
‏1
‏پذیر می شود . زیرا دراین حالت هر اثر در جایگاه معینی قرار می گیرد و تفاوت ها و شباهت های آن با سایر آثار ‏،و نیز با زمینه فرهنگی دوره معین مشخص می شود . با دسته بندی آثار به انواع ‏( ‏ژانرهای ) گوناگون
‏ساختارهای ادبی موجود در دستاورد های پراکنده ادبی ، در معرض دید قرار می گیرند‏.
‏ ‏داستان نویس خلاق چون از حد تقلید ساده ی واقعیت در می گذرد ، واقعیتی داستانی و تخیلی پدید‏ ‏می آورد برتر از واقعیت روزمره ، آینه ای ژرف تر در مقابل ذهن می گذارد تا بی نهایت ‏پنهان ‏آشکار شود‏.
‏بخش اول
‏از نخستین تلاش ها ‏تا سال 1320
‏نخستین نویسندگانی که در قالب داستان آثاری آفریدند
‏ادبیات دوران مشروطه
‏ ‏رویارویی با اروپا اصلی ترین مساله فرهنگی در دوره مشروطه است ‏
‏ ‏ ‏ادبیات این دوران که متاثر از فرهنگ غرب است ، با پرداختن به مبرم ترین م‏سائل اجتماعی و انتقاد از استبدا‏د ‏،خرافات و موهوم پرستی ، نقشی متفاوت با نقش ادبیات اشرافی بر عهده می گیرد . ضرورت بیان وظایف تازه ‏سبب بکارگیری شکل های جدید ادبی و ورود موضوع ها و شخصیت ها ی تازه به عرصه ادبیات می شود . جای ‏شکل های کهنه ادبی را ، که کاربرد زیبایی شناختی خود را از دست داده اند ، شکل های تازه ادبی می گیرند
‏ ‏در سال 1253 میرزا جعفر قراجه داغی :( ستارگان فریب خورده ، حکایت یوسف شاه ) - نوشته ی میرزا فتحعلی ‏آخوندزاده (1191-1257) را از زبان آذربایجانی به فارسی بر می گرداند‏.
‏آخوندزاده پیشرو فن نمایشنامه نویسی و داستان پردازی اروپایی در خطه آسیا ‏است ‏.
‏رمان ( سیاحت نامه ابراهیم بیک یا بلای تعصب او ) در سال 1274شمسی به چاپ می رسد .
.‏داستان دراماتیک و ساختمان هماهنگ ) ‏ستارگان فریب خورده ) مورد استقبال چندانی قرار نمی گیرد
‏رمان های آغازین ‏–‏ سفرنامه ای ، تاریخی ، اجتماعی ، ضمن این که می خواهند از نظر شکل و محتوا سنت
‏شکن باشند اما سخت با شگرد های ادبی قدیم پیوند دارند‏.
‏اولین سفرنامه جدید را میرزا صالح شیرازی ‏نوشت
‏میرزا علی خان امین الدوله نیز سفرنامه ای با نثری زیبا دارد
.‏اما اولین داستان های سفر نامه ای را مراغه ای و تالبوف نوشتند
‏حاج زین العابدین مراغه ای (1218-1290) تاجری مقیم استانبول ‏–‏ سیاحت نامه ابراهیم بیک را در سه جلد طی
‏سال های 1274و1285و1289 منتشر کرد.
‏مسالک المحسنین (1284) نوشته ی عبدالرحیم تالبوف (1213-1289 (
‏کتاب احمد یا سفینه طالبی ‏–‏ نوشته دیگرتالبوف است
‏2
‏بخش دوم
‏رمان تاریخی (1284-1300 (
‏ ‏رمان تاریخی در این دوران بحرانی به عنوان مطرح ترین نوع ژانر ادبی رخ می نماید و طرز بیان هنری تجلیل
‏از مردان بزرگی می شود که در گذشته منجی ایران بوده اند.
‏میرزا آقاخان کرمانی که تاریخ ایران باستان او با نام ( آئینه اسکندری 1285) در تهران منتشر شد
‏میرزا آقا خان کرمانی رمان معروف ( تلماک ) را نیز به نثر فارسی ترجمه کرده است

 

تحقیق بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی 41 ص

تحقیق بررسی ورود اشعار عارفانه به ادبیات فارسی 41 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 42 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏تجلی قرآنی ‏در اشعار عارفانه ایرانی
2
‏حکیم ‏ابوالمجد، مجدود بن آدم سنایی غزنوی از عارفان و شاعرانی است که علاوه بر مهارت ‏بالا در شعر و شاعری؛ با قرآن و حدیث و معارف دینی نیز، هم آشنایی بسیاری داشت و هم ‏ایمان و اعتقادی استوار. از این روی نشانه‌های بسیاری از تجلّی قرآن، حدیث و معارف ‏دینی به زبانی شیوا و ساختاری هنری، در سروده‌های او دیده می‌شود.
‏اینک نمونه‌هایی از اثر پذیرهای ‏قرآنی او:
‏غفلت خوش همی‌نمایاند
‏مهر جاه و زر و زن و فرزند
‏کی بود ‏کاین نقاب بردارند تا بدانی تو طعم زهر از قند
‏دیوان، ص‌154
‏ابیات، ‏گویای این نکته قرآنی هستند که: مهر جاه، زن، زر، فرزند و دیگر دل بستگی‌های ‏دنیایی، نقاب غفلت بر چهره و چشم آدمی می‌زند و او را از هدف اصلی زندگی بی‌خبر ‏می‌سازد و پس از مرگ است که این نقاب را از چهره و چشم او بر می‌دارند و تازه ‏می‌فهمد که در چه غفلت و خسارتی بوده است.
‏این نکته، آشکار را در آیه شریفه ذیل آمده است:
«‏لَقَد کُنتَ فی غَفلَةً مِن هذا فَکَشَفنا عَنکَ غِطاؤَکَ ‏فَبَصَرُکَ الیومَ حَدید؛ [به او خطاب می‌شود:]‌ تو از این صحنه [و دادگاه بزرگ] ‏غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم و امروز چشمت کاملاً تیز بین است.»‏(‏سوره ق، آیه‌22‏)
‏طمع و حرص و بخل ‏و شهوت و خشم حسـد و کبر و حفد به پیوند
‏هـفـت در دوزخـنــد در تــن تـو ساخته نفسـشان در و ‏دربند
‏همین که در دست تو است قفل ‏امروز در هر هفت محکم اندر بند
‏دیوان، ص‌153
3
‏در این ‏ابیات؛ طمع، حرص، بخل، شهوت، خشم، حسد و کبر؛ هفت در دوزخ شمرده شده‌اند که در وجود ‏آدمی جای گرفته‌اند و باز کردن آن درها و وارد شدن بدان‌ها سر‌انجام، آدمی را به ‏دوزخ می‌کشاند و راه رهایی از دوزخ قیامت، بستن و قفل زدن به این درها در همین ‏دنیاست.
‏هفت در داشتن دوزخ، ‏نکته‌ای است که در آیه شریفه ذیل آمده است:
«‏وَ إِنّ جَهَنَّمَ لَمَوعِدُهُم أَجمَعینَ . لَها سَبعَةُ اَبوابً ‏لِکُلِّ بابً مِنهُم جُزء مَقسُوم؛ و همانا که دوزخ وعدگاه همه آنان (گمراهان) است. ‏هفت در دارد و برای هر دری، گروه معینی از آنها تقسیم شده‌اند.» (سوره حجر، آیات‏43و44)
‏نبینی طبع را طبعی چو کرد انصاف رخ پنهان نیابی دیو را ‏دیوی چو کرد اخلاص رخ پید
‏دیوان، ‏ص‌56
‏بیت بالا بیانگر این واقعیت ‏است که چون انصاف و راستی در کار نباشد، طبیعت و فطرت آدمی دگرگون می‌شود و کار خود ‏را به درستی انجام نمی‌دهد، ولی هنگامی که اخلاص و انصاف در کار باشد، دیو (شیطان، ‏نفس) کار خویش را از دست می‌دهد و وسوسه‌های او در مخلَصان نمی‌گیرد (اثر ‏نمی‌کند‏.)
‏این نکته دوم (بی‌تأثیری ‏وسوسه‌های نفسانی و شیطانی در مخلَصان) برگرفته از آیه کریمه زیر است. آیه‌ای که ‏بیانگر پاسخ انتقام جویانه و کینه توزانه ابلیس به خداوند است، آن گاه که به گناه ‏سجده نکردن بر آدم، از درگاه الهی رانده شد:
«‏لاَغوینَّهُم أَجمَعینَ . إلاّ عِبادَکَ مِنهُمُ المُخلَصینَ؛ همانا که ‏همه آدمی زادگان را گمراه و گرفتار می‌کنم، جز بندگان مخلَص تورا.» (سوره حجر، آیات ‏39و40)
‏گفتنی است که از این آیه به ‏آیات دیگری می‌رسیم که عبارتند از:
«‏إنَّ عِبادی لَیسَ لَکَ عَلَیهِم سُلطان‏…‏؛ ای ابلیس! تو بر بندگان من ‏سلطه و نفوذی نداری‏…‏.» (سوره حجر، آیه 42‏)
4
«‏اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطان عَلَی الَّذینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِم ‏یتَوَکَّلُون؛ همانا که ابلیس را سلطه و نفوذی نیست بر آنان که ایمان آوردند و به ‏خدای خویش توکّل نمودند.» (سوره نحل، آیه 99‏)
‏آشکارا بر می‌آید که پاره‌ای از بندگان از راه ایمان، ارادت، عبادت و ‏طاعت خویش و نیز با لطف، کرامت و عنایت او، به چنان پایگاهی از قدرت روحی و توان ‏معنوی می‌رسند که از وسوسه‌های نفسانی و شیطانی ایمن و آسوده می‌مانند و راهی برای ‏نفوذ آن‌ها باز نمی‌گذارند. این نکته در سخنی از پیامبر(ص) نیز آمده است که فرمود: ‏هر یک از شما شیطانی دارید و چون پرسیدند: و شما نیز یا رسول اللّه؟ فرمود: آری، ‏ولی من به یاری خداوند آن را تسلیم، فرمانبر، رام و آرام ساخته‌ام.
«‏و لکنّ اللّه أعاننی فَاَسلَم»؛ «‏انّ شیطانی أسلم علی یدی»
‏(‏احادیث ‏مثنوی، ص 148‏)
‏این نکته را مولانا ‏نیز چنین گزارش کرده است:
‏نفس ماده ‏کی است تا ما تیغ خود بروی زنیم زخم بر دستم زنیم و زخم از رستم خوریم
‏کل‏ی‏ات شمس، 3/289
‏رَستـم از این نفـس و هوا ‏مرده بلازنده بل
‏مرده و زنده و طنم ‏نیست بجز عشق خدا
‏همان، 1/31
‏در این باره سخن عین القضاة ‏نیز خواندنی است:
«‏اغلب آدمیان ‏مسخّر تقدیرند به واسطه هوا و شهوات عاجل (زود گذر) و این سلاح شیطان است. پس این ‏قوم، همه در اقطاع (تصرف) ابلیس‌اند که «فَبِعِزَّتکَ لَأُغوِینَّهُم اَجمَعینَ» ‏الاّ بعضی که هوا و شهوت در ایشان مقهور و مغلوب شده است به حبّ خدا و رسول‌(ص) و ‏طلب این؛ پس این قوم، سلاح شیاطین در درون ندارند و ایشان از اقطاع شیاطین نیستند ‏که «اِلاّ عِبادَکَ مِنهُمُ المُخلَصینَ»